Historia zabytkowego domku przy ul. Ofiar Katynia

7
Reklama
Materiał wyborczy KWW ŁĄCZY NAS BRZEG - GRZEGORZ CHRZANOWSKI

Pomimo upływu lat i stale poszerzanej wiedzy o dawnym Brzegu, miasto wciąż kryje wiele tajemnic. Najlepszym tego przykładem mogą być dwie metalowe tuby, odnalezione w ostatnim czasie w mosiężnej kuli wieży ratusza. Początkiem innej zagadki, którą spróbowaliśmy rozwiązać, stały się ukryte w zabytkowym domu przy ul. Ofiar Katynia stare listy i dokument bankowy z 1922 roku.


Zacznijmy od 1813 roku, kiedy to powstała budowla, w której znaleziono stare dokumenty.

Reklama - ciąg dalszy wpisu poniżej
Materiał wyborczy Komitetu Wyborczego Prawo i Sprawiedliwość
Materiał wyborczy Komitetu Wyborczego Prawo i Sprawiedliwość
Materiał wyborczy KOALICYJNY KOMITET WYBORCZY KOALICJA OBYWATELSKA
Materiał wyborczy KWW Krzysztofa Grabowieckiego
Data 1813 znajduje się na balustradzie w zabytkowym domu
Data 1813 znajduje się na balustradzie w zabytkowym domu

– Domek o charakterze willowym, który znajduje się dziś przy ulicy Ofiar Katynia 2, został wpisany do rejestru zabytków w 1985 roku. Wówczas została założona tzw. biała karta obiektu. Ten budynek został zbudowany w 1813 roku. W białej karcie nie ma wprawdzie odniesienia do literatury, ale wewnątrz domu na fragmencie balustrady widnieje data 1813 – tłumaczy Radosław Preis, powiatowy konserwator zabytków.

Listy z 19 i 26 marca 1922 roku
Listy z 19 i 26 marca 1922 roku

Znalezione w starym domku listy pochodzą z 1922 r. Korespondencja była wymieniana pomiędzy Friedrichem Schmidtem i Felixem Schmidtem. Udaliśmy się do brzeskiego historyka, pana Romualda Nowaka z prośbą o przetłumaczenie znalezionych dokumentów, aby przybliżyć historię zabytkowego obiektu.

– W listach z 19 i 26 marca 1922 roku, zamieszkały w Berlinie Friedrich opisuje Felixowi swoją codzienność. Pojawia się w nich wątek finansowy, w którym Friedrich wyszczególnia swoje wydatki, tłumaczy, że jest zapracowany i ma swoje problemy. Informuje również Felixa o ciężkiej pracy macierzyńskiej swojej żony – wyjaśnia nam wieloletni kierownik Oddziału Muzeum Narodowego we Wrocławiu – Panoramy Racławickiej.

Drogą dedukcji można ustalić, że Felix prosił Friedricha o pomoc finansową. Może to potwierdzać znaleziony dokument bankowy z 6 października 1922 roku. Wówczas Felix Schmidt odebrał 10,000 marek, które nadano z Berlina, ale, ta wiedza rozmyła naszą wizję o poznaniu historii budynku przy Ofiar Katynia 2.

Dokument bankowy z 6 października 1922 r. Felix Schmidt odebrał 10 tys. marek
Dokument bankowy z 6 października 1922 r. Felix Schmidt odebrał 10 tys. marek

– Dokument bankowy wskazuje na to, że Felix Schmidt mieszkał w tym czasie w Grodkowie. Tak był adresowany przekaz. Dodatkowo w książce adresowej Brzegu z 1922 roku Felix nie figuruje – tłumaczy nam historyk.

Zamiast pogłębiać wiedzę o starym domku, zaczęliśmy poszukiwać informacji w jaki sposób listy i bankowy przekaz grodkowianina znalazły się w budynku przy ul. Ofiar Katynia 2 w Brzegu. Dwie godziny, wspólnego z panem Romualdem, przeglądania archiwaliów przyniosły rezultat. W książce adresowej (Adressbuch Brieg) z 1934 roku pojawia się Felix Schmidt i jego żona Käthe. Jesteśmy na dobrym tropie. Inspektor podatkowy mieszkał najpierw w Grodkowie, ale między 1922 a 1934 rokiem przeprowadził się do Brzegu i zamieszkał z żoną przy ulicy Neuhäuserstrasse 62.

Historia zabytkowego domku felix i friedrich schmidt 7
Kościół św. Trójcy, data wyk. zdjęcia – przed wojną, nr inwentarzowy – 0922, autor zdjęcia – Kirchner (źródło: dolny-slask.org.pl

– Dzisiejsza ulica Ofiar Katynia nosiła wówczas nazwę Neuhäuserstrasse (Neuhäuser), czyli Nowe Domy. Zanim Felix Schmidt wprowadził się do tego domu, to wcześniej, bo od 1904 roku, dom przy Neuhäuserstrasse 62 (obecnie Ofiar Katynia 2) zamieszkiwali Gustav Drescher i Martha Drescher (wdowa po bracie Gustava). Gustav był pastorem zapewne w pobliskiej świątyni. Należy zaznaczyć, że od XVIII wieku przy tej ulicy stał ewangelicki kościół Świętej Trójcy. Świątynia znajdowała się przy ul. Neuhäuserstrasse 57, co może wskazywać, że domek, w którym znaleziono stare listy pełnił kiedyś funkcję pastorówki – mówi Romuald Nowak.

Taką wersję potwierdziła nam również obecnie najstarsza lokatorka budynku przy ul. Ofiar Katynia 2. – Ślub z mężem wzięłam w 1954 roku i wtedy tutaj się wprowadziliśmy. Wcześniej znajdowała się tutaj plebania. Kościół (Trójcy Świętej – przyp. red ) stał obok, ale mniej więcej w tym czasie jak się wprowadzaliśmy to został rozebrany – wyjaśnia pani Wiera.

Jako ciekawostkę warto dodać, że Felix Schmidt mieszkał w tym domu krótko i wyprowadził się z niego przed rokiem 1938. W książce adresowej, wydanej w 1937 roku nie widnieje już jako lokator Neuhäuserstrasse 62. Po wojnie pastorówka została rozbudowana od strony południowej, a nazwę ulicy spolszczono na Nowe Domy, później zmieniono na Obrońców Stalingradu, a obecnie Ofiar Katynia, zmieniając także numerację. Od roku 1954 w zabytkowym obiekcie mieszka ta sama rodzina.

Historia zabytkowego domku felix i friedrich schmidt 1

Reklama
Materiał wyborczy Komitetu Wyborczego Prawo i Sprawiedliwość