Muzeum Piastów Śląskich zaprasza na wystawę czasową pt. „Tam grób Twój, gdzie serce Twoje”

0
Reklama
Materiał wyborczy KWW ŁĄCZY NAS BRZEG - GRZEGORZ CHRZANOWSKI
Materiał wyborczy KOALICYJNY KOMITET WYBORCZY KOALICJA OBYWATELSKA
Materiał wyborczy KWW Krzysztofa Grabowieckiego
Materiał wyborczy KOALICYJNY KOMITET WYBORCZY KOALICJA OBYWATELSKA

Wystawa pt. „Tam grób twój, gdzie serce Twoje. Niezwykłe losy Bordynowskiej Pani”, udostępniona przez Muzeum w Wodzisławiu Śląskim, jest wynikiem badań prowadzonych przez zespół archeologów, antropologów, architektów, konserwatorów zabytków, paleobotaników z Uniwersytetów w Toruniu i Wrocławiu oraz Muzeum w Wodzisławiu Śląskim.


Badania prowadzono na zlecenie Gminy Lubomia w Syryni, w powiecie wodzisławskim w historycznym miejscu, znanym jako grób „Bordynowskiej Pani”, oznaczonym zrujnowanym pomnikiem, na którym znajdowały się mało czytelne, piaskowcowe kartusze herbowe.

Reklama - ciąg dalszy wpisu poniżej
Materiał wyborczy KWW Krzysztofa Grabowieckiego
Materiał wyborczy KWW ŁĄCZY NAS BRZEG - GRZEGORZ CHRZANOWSKI
Materiał wyborczy KWW ŁĄCZY NAS BRZEG - GRZEGORZ CHRZANOWSKI
Materiał wyborczy KWW Krzysztofa Grabowieckiego

Badania obiektu prowadziła już wcześniej, w 1968r., grupa polsko-niemieckich naukowców. Jednak przerwano je ze względu na włamanie do krypty. Do projektu powrócono w 2015r.

W rezultacie badań archeologiczno-architektonicznych, a także kwerend w archiwach polskich, niemieckich i czeskich, zgromadzono informacje na temat pochowanej w tym miejscu Zofii Eleonory von Bodenhausen oraz rodu von Reiswitz, do którego należały dobra Grabówka, Lubomia i Syrynia.

Pozyskane wiadomości wskazały, że baronowa von Bodenhausen ostatnie dwadzieścia lat życia spędziła w Brzegu aktywnie uczestnicząc w działaniach wspólnoty protestanckiej. Ten fakt zdecydował o zaprezentowaniu ekspozycji w brzeskim Muzeum.

Dobra Grabówka, Syrynia, Tworków i Lubomia od początku XVII w. należały do rodu von Reiswitz. W 1675 r. Jerzy von Reiswitz poślubił Magdalenę Zofię von Callenberg, córkę tajnego radcy kurfirstów saksońskich, wójta Górnych Łużyc i państwa stanowego Muskau. Małżonkowie zamieszkali w zamku w Grabówce. Ich pierwszym dzieckiem była Zofia Eleonora urodzona ok. 30.04.1676r. W 1680r. przyszedł na świat syn, który zmarł w 1683r. /pochowano go w kościele w Tworkowie/. Ta tragedia zdecydowała o wyjeździe rodziny do Drezna, gdzie ojciec Zofii Eleonory był tajnym radcą i podkomorzym na dworze elektora saskiego Fryderyka Augusta, późniejszego króla Polski Augusta II. W Dreźnie Zofia Eleonora otrzymała staranne wykształcenie i tam też poznała barona Melchiora Otto von Bodenhausen, którego poślubiła 3.09. 1693r. Melchior O. von Bodenhausen, właściciel dóbr w Mühltroff i Leubnitz, miał opinię jednego z największych uczonych, intelektualistów w zakresie nauk ścisłych. Pasjonowała go także alchemia. Małżonkowie zamieszkali w Dreźnie. Tu urodziły się ich dzieci: Otto Jerzy – w 1694r. i Zofia Wilhelmina – w 1696r.

W Dreźnie mieszkali także rodzice Zofii Eleonory. Jerzy von Reisewitz zmarł w 1695r. Majątki Grabówka i Tworków zapisał córce, a zięciowi – baronowi von Bodenhausen – przekazał swą bardzo dobrą bibliotekę i kolekcję broni. W testamencie znalazła się znacząca darowizna na rzecz drezdeńskiego sierocińca.

Po śmierci ojca, Zofia Eleonora z rodziną zamieszkała w Mühltroff, gdzie urodziła czworo dzieci. Baron von Bodenhausen, skupiając uwagę na działaniach naukowych, nie interesował się sytuacją ekonomiczną majątku, źle nim zarządzał. Posiadłość uległa zadłużeniu i wydzierżawieniu /1712r./.Małżonkowie von Bodenhausen zamieszkali w zamku w Tworkowie na Śląsku /rodzice Eleonory ufundowali tam kościół, ona – w 1698r – dzwon/, korzystali także z rezydencji w Grabówce. Sytuacja finansowa rodziny wciąż była trudna. Zofia Eleonora podjęła decyzję o sprzedaży Tworkowa baronowi Gottliebowi von Trach. Kłopoty finansowe spowodowały kryzys małżeński. Mąż Eleonory wrócił do Mühltroff i podjął próbę ratowania dóbr rodowych, a Zofia Eleonora z dziećmi zamieszkała w Grabówce. Tu przeżyła kolejne tragedie: śmierć syna Henryka Erpa w marcu 1717 r. i córki – Anny Magdaleny – w kwietniu tegoż roku. Prawdopodobnie dzieci pochowano w badanej krypcie w Syryni.

Mieszkając w Grabówce, baronowa von Bodenhausen utrzymywała przyjacielskie relacje z okolicznymi środowiskami intelektualnymi. Problemy finansowe wciąż nie opuszczały Eleonory. W 1730 r. dobra grabowieckie, Lubomię, Syrynię, Nieboczowy i Rudyszwałd sprzedała hrabiemu Franciszkowi Leopoldowi von Lichnovskiemu. W 1732 r. zmarł w Mühltroff mąż Zofii Eleonory, a dobra odziedziczył najstarszy syn – Otto Jerzy, absolwent uczelni w Halle i Strasburgu.

Około 1730 r. baronowa von Bodenhausen zamieszkała w Brzegu, w kamienicy /dziś już nie istniejącej/ przy ul. Długiej, sąsiadującej z budynkiem Gimnazjum Piastowskiego, aktywnie uczestnicząc w życiu miasta, społeczności protestanckiej, prowadząc działalność dobroczynną. Trudno o jednoznaczne uzasadnienie tej decyzji. Tu mieszkali krewni Eleonory – przedstawiciele rodu von Reiswitz. Brzeg należał wówczas do zamożniejszych i znaczących miast. Był prężnym ośrodkiem protestantyzmu. Sytuacja uległa zmianie po śmierci cesarza Karola VI Habsburga, objęciu tronu przez Marię Teresę i wysunięciu roszczeń terytorialnych przez Prusy. W marcu 1741 r. rozpoczęto przygotowania do oblężenia miasta.

10 marca 1741r. Zofia Eleonora von Bodenhausen zawarła umowę przedmałżeńską z baronem Wacławem von Hallweilem, katolikiem, który gwarantował poszanowanie jej przekonań religijnych. Okoliczności i motywy tego zdarzenia nie są dobrze znane. Do ślubu nie doszło. Baronowa opuściła miasto, udała się do Cieszyna i Opawy. Po zakończeniu działań wojennych, kiedy sytuacja się ustabilizowała, wróciła do Brzegu. Zmarła 12.04.1751r. Jej testament odczytano w brzeskim ratuszu.

W księdze zgonów kościoła św. Mikołaja napisano: „12 miesiąca kwietnia[1751r.], o godzinie 8 zmarła wysoko urodzona i oświecona Pani Zofia Eleonora owdowiała wolna baronowa v. Bodenhausen, rodzona wolna baronowa von Reiswitz, niegdyś żona wysoko urodzonego i oświeconego Pana Melchiora Otto, wolnego barona von Bodenhausen, pana dziedzicznego dóbr ziemskich Mueltroff w Saksonii Elektorskiej, pozostała pani wdowa. Jej Wiek 74 lata, 11 miesięcy i 12 dni. Dzwoniono trzy dni, w każdy dzień dwie godziny, od 11 do 12 godziny, po południu od 3 do 4 godziny. I dnia 17 kwietnia zostało szlachetne ciało stąd odwiezione do Grabówki i tamże do krypty opuszczone. Ponownie dzwoniono od 5 do 6 godziny rano i potem od 6 do ¾ 7 godziny. Dzwoniono łącznie 7 godzin, co wyniosło łącznie 28 talarów. Za miejsce pochówku także tutaj zostało załatwione 10 talarów.”

Wystawa będzie czynna do 26 marca 2018r.

Tekst i fot. Teresa Piasecka

Reklama
Materiał wyborczy KWW Krzysztofa Grabowieckiego
Materiał wyborczy KWW ŁĄCZY NAS BRZEG - GRZEGORZ CHRZANOWSKI
Materiał wyborczy KWW Krzysztofa Grabowieckiego