Rozmowa z Rektorem Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Brzegu prof. zw. dr hab. Marianem Ściepuro
Panie Profesorze WSHE podjęła i realizuje kolejną ciekawą inicjatywę otwierając w Brzegu Całodobowy Dom Opieki ?
Postępujący proces starzenia się społeczeństwa każe nam jako uczelni o pedagogicznym nastawieniu zwrócić uwagę na wynikające z tego problemy o charakterze społecznym i indywidualnym. Nasze społeczeństwo się starzeje i już odpowiednio wcześnie powinno pomyśleć się o przygotowaniu do życia w podeszłym wieku, musi przystosować się do szybko następujących zmian ekonomicznych, społecznych, a także pogodzić się z problemami samotności i osamotnienia, choroby i śmierci, których często nie potrafią rozwiązać sami. Starość jest naturalnym etapem życia człowieka. Dotyka każdego, bez względu na płeć, status społeczny, kraj w jakim żyje, jest często trudnym do zaakceptowania – przeznaczeniem. Stąd nasza inicjatywa.
Czy starość jest przedmiotem waszych zainteresowań naukowych ?
Wraz z postępującym procesem starzenia, następują nieodwracalne zmiany w człowieku, w jego zdolnościach psychomotorycznych, możliwości zapamiętywania, rozwiązywania problemów, motywacji i emocji. Życie człowieka starego staje się trudniejsze, coraz więcej w nim jest problemów, kłopotów, które wcześniej nie występowały. To stara się zbadać właśnie pedagogika osób w podeszłym wieku, która jest przedmiotem zainteresowań naukowych WSHE.
Ale co ma z tym wspólnego działalność opiekuńcza nad osobami starszymi ?
Pomoc społeczna to działanie, którego zasadę stanowi dopomaganie w różnej formie, zakładające świadome współuczestnictwo i współpracę korzystającego z pomocy, którego nie zwalnia się z odpowiedzialności za siebie. Ludzie starsi, bardziej niż pozostali, odczuwają braki w zaspokajaniu swoich potrzeb. Wielu z nich znajduje się w gorszej, niż pozostałe grupy, sytuacji materialnej. Wielu pogarsza się z upływem lat stan zdrowia oraz ogólna sprawność. W związku z tym pogarsza się ich sytuacja oraz pozycja społeczna. Dom Opieki może temu w jakiś sposób zapobiec, a my mając zaplecze naukowe i edukacyjne możemy kształcić studentów, którzy te zadania będą jak najlepiej realizować.
Na przykład jakie zadania ?
Z wiekiem rośnie zależność starszego pokolenia od pokoleń młodszych. Jest to z jednej strony zależność psychiczna, ale także zależność funkcjonalna, czyli korzystanie z pomocy innych w wykonywaniu czynności niemożliwych do zrobienia przez konkretnego człowieka. Będą to z jednej strony najzwyklejsze i typowe czynności opiekuńcze, ale także formy różnego rodzaju wsparcia i mobilizacje do aktywności, do których nasi studenci są doskonale przygotowywani. Dla uczelni Całodobowy Dom Opieki będzie doskonałą bazą, gdzie studenci w praktyce będą mogli wykorzystać swoje umiejętności.
A czy to nie jest raczej rola rodziny ?
Oczywiście, najczęściej pomocy osobom starszym udziela przede wszystkim rodzina, a następnie dopiero instytucje pomocy społecznej. Opieka ze strony rodziny ulega jednak znacznemu ograniczeniu. Wynika to z aktywności zawodowej potencjalnych opiekunów, ograniczającej możliwość sprawowania bezpośredniej opieki nad osobami starszymi, pogarszającej się sytuacji dochodowej znacznej liczby rodzin, ograniczającej możliwości zagwarantowania odpowiednich leków, sprzętu rehabilitacyjnego czy zakupu usług świadczonych przez profesjonalistów w domu. Nie bez znaczenia są trudne warunki mieszkaniowe wielu obywateli, które utrudniają wspólne zamieszkiwanie rodzin wielopokoleniowych. Na rozluźnienie więzi rodzinnych wpływ mają także migracje, najczęściej powodowane względami ekonomicznymi. Wielu ludzi wyjeżdża za granicę do pracy, a przez to nie ma możliwości opieki nad swoimi najbliższymi. Będzie to powodować narastające ograniczanie zakresu usług opiekuńczych świadczonych osobom starszym przez rodzinę.
Czy stąd pomysł na utworzenie Całodobowego Domu Opieki w Brzegu ?
Większość osób starszych użytkuje samodzielne mieszkania, jednak warunki mieszkaniowe są często niedostosowane do ich potrzeb życiowych. Mimo to osoby starsze bardzo niechętnie opuszczają środowisko zamieszkania, nawet w sytuacji braku zdolności do samodzielnego funkcjonowania. Dlatego często w nieodpowiednich warunkach egzystują bez jakiegokolwiek wsparcia.
Co wpływa na takie nieracjonalne decyzje ?
Ma na to wpływ zarówno wciąż niski standard usług domów pomocy społecznej, jak i niedostatecznie rozbudowana ich sieć, z czym wiąże się konieczność zmiany środowiska przez potencjalnych pensjonariuszy. Sami wiemy że w naszym mieście takiej placówki do tej pory nie było, a osoby potrzebujące opieki trafiały zwykle do Zakładów Opiekuńczo-Leczniczych, które bardzo często kojarzą się osobom starszym ze szpitalem. Ponadto możliwość korzystania z ponad standardowych świadczeń instytucji opiekuńczych jest ograniczona z powodu ich wysokich kosztów.
Czy mentalnie jesteśmy przygotowani na pobyt w takiej placówce ?
W systemie szkolnym i wychowaniu obywatelskim brakuje odpowiedniego przygotowania zarówno do starości rodziców czy dziadków, a tym bardziej własnej. Zbyt mało uczy się poszanowania dla starości, nie tłumaczy się odpowiednio konsekwencji kulturowych, społecznych, ekonomicznych i zdrowotnych procesu starzenia się społeczeństwa. Choć następuje poprawa, niedostatecznie dostępne są profesjonalne służby opiekuńcze. Dlatego podstawowa pomoc i opieka nad osobami starszymi, wymagającymi opieki w codziennych czynnościach, ciągle spoczywa na rodzinie. Zdając sobie z tego sprawę, staramy się aby poprzez odpowiednio wysoki poziom świadczonych usług oraz ciepłą i rodzinną atmosferę, która zapanuje w "Alma Portus", stworzyć środowisko, w którym przyszli mieszkańcy poczują się jak w domu. Chcemy aby mentalnie zarówno nasi podopieczni jak i ich rodziny byli przekonani, iż będzie to z korzyścią przede wszystkim dla osób starszych poprzez poprawę komfortu ich życia.
Czy mógłby Pan przekazać parę szczegółów związanych z Całodobowym Domem Opieki „Alma Portus”.
Dom usytuowany jest w dawnym hotelu Piast przy ulicy Piastowskiej 14, w bezpośrednim sąsiedztwie Parku Centralnego. Budynek został adaptowany na cele opiekuńcze i w pełni pozbawiony barier architektonicznych oraz przystosowany dla osób w podeszłym wieku, łącznie z windami, rampami, poręczami itp. W Domu "Alma Portus" znajdują się nowe, komfortowo wyposażone pokoje 1, 2 i 3 osobowe wraz z łazienkami. Wszystkie pokoje są w pełni umeblowane i wyposażone między innymi w telewizor oraz czajnik.
Na życzenie mieszkańca istnieje również możliwość umieszczenia własnych mebli w zamieszkiwanym pokoju. Docelowo placówka przyjmie 50 podopiecznych. Dom zapewnia całodobową profesjonalną opiekę pielęgnacyjną. W ramach pobytu oferowana będzie również wyspecjalizowana opieka lekarza, pielęgniarki i rehabilitanta. Na wyposażeniu znajduję się także sala ćwiczeń, na której odbywają się zajęcia rehabilitacyjne i fizjoterapeutyczne jak i sala dziennego pobytu oraz kuchnia.
Oprócz stałego, całodobowego pobytu, proponujemy Państwu także pobyt tymczasowy w ustalonym uprzednio czasie i zakresie.
Życzymy powodzenia tego przedsięwzięcia.