W Muzeum Piastów Śląskich trwają zaawansowane prace nad utworzeniem Archiwum Kresowego. Zbiór jest już ogromny, powiększa się z każdym dniem, między innymi dzięki hojności ofiarodawców. Archiwum będzie bazą, rezerwuarem wystawy stałej oraz wystaw czasowych poświęconych Kresom Południowo-Wschodnim. Tym razem chcielibyśmy się pochwalić kolejną kategorią eksponatów, które trafiły do Archiwum Kresowego.
Są to pamiętniki, inaczej mówiąc: sztambuchy, albumy, imionniki. Czyli zeszyty-książki, w których poproszone przez ich właścicieli osoby wpisywały dedykowane im wiersze (tzw. wiersze sztambuchowe, najczęściej anonimowe, które tak jak współczesne memy internetowe – w owym czasie rozpowszechniały się poprzez sztambuchy), wpisywały sentencje, nauki moralne, specjalnie do konkretnego adresata dobrane, przemyślenia własne bądź cudze, np. takie: „Nie gońmy za tem, co piękne, co szumne,/ Co pustym dźwiękiem ucho nasze pieści,/ A ukochajmy, co jasne, rozumne,/ Co jest głębokie i co pełne treści”.
Przemyślenia te często odwołują się do uczuć patriotycznych, zawierają filozoficzne rady, jak żyć, czego się w życiu trzymać, a czego wystrzegać, jak osiągnąć szczęście, podawane w tonie poważnym lub dowcipnym, ponadto zamieszczano rysunki, wkładano pomiędzy stronice zasuszone liście, płatki kwiatów, czterolistne koniczynki, wklejano zdjęcia itd. – wszystko to z sympatii i ku pamięci.
Niegdyś był to bardzo ważny, charakterystyczny dla romantyzmu i po romantyzmie odziedziczony, przejaw kultury uczuciowej Polek i Polaków. Czy ktoś jeszcze dzisiaj kultywuje tę tradycję?
Trzy pamiętniki, obejmujące początek minionego wieku, okres dwudziestolecia międzywojennego, lata czterdzieste, wojenne i tużpowojenne, zawierające wpisy ze Lwowa, Horochowa, Truskawca, Tarnopola, ale także Zakopanego, znajdują się w zbiorach Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu. Czy będą następne?
– Wszystkich chcących przekazać Archiwum Kresowemu pamiątki związane z Kresami Wschodnimi i historią przesiedlenia prosimy o kontakt z pracownikami Muzeum Piastów Śląskich: Małgorzatą Młynarską (tel. 77 416 32 57 wew. 106) i Teresą Piasecką (tel. 77 416 32 57 wew. 118) – czytamy w komunikacie MPŚ.
