Najważniejszy element brzeskiego zamku, czyli wykonany z piaskowca XVI – wieczny portal głównej bramy zostanie poddany konserwacji.
Rzeźby, łuki i inne ozdobne detale kamienne będą poddane zabiegom z użyciem m.in. wody i preparatów czyszczących. Dodatkowo odpadające elementy zostaną wzmocnione tak, aby w przyszłości uniknąć występujących obecnie problemów z ich pękaniem. Całość robót ma potrwać blisko 4 miesiące.
– Prace renowatorskie i konserwatorskie portalu mają na celu zachowanie tego zabytku w niezmienionej postaci dla przyszłych pokoleń – mówi dr Dariusz Byczkowski, dyrektor Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu. – Nie ukrywam, że dzień przyznania nam przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego dotacji na ten cel, a także dzień podpisania umowy na wykonanie robót to dwa największe wydarzenia ostatnich lat, na które czekaliśmy. Być może tego nie widać, ale brama wymaga pilnej interwencji konserwatorskiej z uwagi na pojawiające się uszkodzenia detali. Niestety pogoda i czynniki atmosferyczne dają się we znaki zabytkowi. Dlatego przez kilka ostatnich lat czyniliśmy starania o pozyskanie finansów na pilne prace konserwatorsko – renowatorskie.
Ale na efekty prac trzeba będzie poczekać wspomniane 4 miesiące. W tym czasie wejście przez bramę główną zamku będzie wyłączone z użytkowania. Niestety, rusztowania zasłonią możliwość wykonania zdjęć portalu, tak chętnie fotografowanego przez turystów.
– Nie ma innej możliwości ani wyznaczenia innego okresu na realizację robót – dodaje Dariusz Byczkowski. – Pewne prace muszą być wykonywane w miesiącach letnio – jesiennych tak, aby były prowadzone przy odpowiednich temperaturach powietrza.
Na czas prowadzenia prac wejście do Zamku odbywać się będzie bramą od strony parku nad fosą (dojście od ulicy Wrocławskiej).
Wartość robót wraz z nadzorami budowlanymi to koszt blisko 465 tys. zł. Pieniądze, jak wspomniano, pochodzą z budżetu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Roboty realizuje krakowska firma SECCO specjalizująca się w konserwacji zabytków architektury. Wykonawcę wyłoniono w drodze procedury przetargowej. O możliwość realizacji zadania starało się pięć firm.
To jednak nie wszystko, czego turyści mogą oczekiwać po renowacji bramy. Okazuje się, że trwają uzgodnienia pomiędzy Muzeum a Wojewódzkim Urzędem Ochrony Zabytków w Opolu, co do możliwości przywrócenia historycznej kolorystyki kartuszy herbowych i płycin na bramie. Oznacza to, iż brama będzie posiadać elementy kolorowe.
– Na razie czekamy na decyzję konserwatora w tej sprawie, ale mogę zdradzić, że jeśli uda nam się wspólnie z Opolską Wojewódzką Konserwator Zabytków Elżbietą Molak przeprowadzić ten projekt w ramach realizowanych prac to efekt powinien zaskoczyć wielu miłośników zabytków i historii – podsumowuje Dariusz Byczkowski.
Notka historyczna obiektu:
Brama zamkowa stanowi centralny element skrzydła południowego Zamku – Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu. Jest to także najciekawszy pod względem architektonicznym element Zamku, stanowiący atrakcje turystyczną i definiujący markę renesansowego zabytku w przestrzeni kultury materialnej środkowej Europy (wartość artystyczna i historyczna wystroju kamieniarskiego bramy). Istnieje niewiele podobnych obiektów w tej części kontynentu. Z tego względu Muzeum cieszy się dużą liczbą zwiedzających, dla których elementy kamienne sztuki renesansowej stanowią o świetności całego obiektu zamkowego.
Obiekt bramy nieprzerwanie od XVI wieku, ze względu na detale architektoniczne (w tym właśnie zespół bramy zamkowej) wraz z innymi elementami kamiennymi w Zamku, zaliczany jest do jednych z najbardziej interesujących pod względem architektonicznym książęcych rezydencji renesansowych w środkowo-zachodniej części Europy.
Brama posiada bogato zdobioną fasadę z elementami ornamentyki roślinnej, zwierzęcej itp. Przedstawia ona egzemplifikację renesansowego kunsztu rzeźbiarstwa kamiennego, zarówno w swojej dolnej części (pilastry zakończone głowicami stylizowanymi na porządek koryncki, personifikacja scen biblijnych) jak i górnej. Nad łukowym nadprożem wjazdowym posadowiono rzeźby fundatora obiektu – ks. Jerzy II Piasta wraz z małżonką Księżną Barbarą. Element ten zwieńczają po obu stronach postaci, kartusze herbowe książęce, asystowane (trzymane) przez uzbrojonych rycerzy. Każdy z herbów posiada interesujące zdobienia, które pierwotnie był polichromowany kolorami oraz złotem i srebrem. Między pierwszą a drugą kondygnacją obiektu bramnego znajdują się płyciny poziome przedzielone ozdobnymi pilastrami, między które umieszczono płaskorzeźby stanowiące popiersia królów polskich i książąt piastowskich, aby nawiązać do wspólnych korzeni dynastycznych Piastów. Zwieńczeniem bramy jest balustrada wypełniona tralkami z centralnym elementem, jakim jest kartusz herbowy. Brama posiada ciekawe boniowania podkreślające jej monumentalny wymiar.