Po ubiegłorocznej farsie związanej z budżetem obywatelskim (burmistrz Wrebiak i wybrani przez niego urzędnicy odrzucili aż 10 z 13 wniosków), wśród radnych pojawiały się sygnały, że konieczna będzie zmiana uchwały, aby uprościć zasady BOB i ograniczyć możliwość stosowania niezrozumiałej interpretacji regulaminu. Niestety, na razie nic w tym zakresie nie zmieniło się, a tegoroczna edycja BOB właśnie została ogłoszona.
Na realizację pomysłów mieszkańców Brzegu w 2022 roku zabezpieczono 100 tys. złotych, z czego 70 tys. zł na zadania inwestycyjne (np. budowa placu zabaw) oraz 30 tys. zł na przedsięwzięcia nieinwestycyjne (np. organizacja koncertu).
Zgodnie z regulaminem BOB, projekty mogą zgłaszać „osoby zamieszkujące na terenie Gminy Brzeg”. Mieszkaniec Brzegu może złożyć tylko jeden projekt w danym roku budżetowym. Ważne jest to, że projekty inwestycyjne muszą uzyskać przed złożeniem wniosku minimum 30 podpisów poparcia od mieszkańców miasta, a projekty nieinwestycyjne 15 podpisów poparcia. Wnioski z projektami można składać od 1 do 18 lutego, z kolei głosowanie zostanie przeprowadzone od 28 marca do 22 kwietnia 2022 roku.
Zanim jednak nasz wniosek w ogóle zostanie poddany pod głosowanie, to musi przejść biurokratyczną ścieżkę, czyli tzw. weryfikację formalną, którą przeprowadza – UWAGA – burmistrz Brzegu wraz z powołanym przez siebie zespołem weryfikacyjnym oraz tzw. ocenę merytoryczną, której – UWAGA – także dokonuje burmistrz Brzegu wraz z powołanym przez siebie zespołem.
W większości gmin regulaminy i zasady budżetów obywatelskich minimalizują formalności, aby nie utrudniać obywatelom demokratycznego procesu współdecydowania o realizacji oczekiwanych inwestycji, dlatego np. w Nysie na 15 zgłoszonych projektów tamtejsze władze przyjęły do głosowania wszystkie 15, w Strzelcach Opolskich na 25 projektów zaakceptowano 23, a w Namysłowie na 11 zgłoszonych przyjęto 9.
W Brzegu było inaczej, bo w ubiegłorocznej edycji BOB mieszkańcy zgłosili 13 projektów, ale burmistrz Wrębiak i jego urzędnicy odrzucili aż 10, poddając pod głosowanie tylko 3 projekty, których łączna wartość nie przekraczała nawet puli dostępnych środków finansowych.
W drugiej edycji Budżetu Obywatelskiego Brzegu mieszkańcy muszą więc uważać na biurokratyczne formalności, a później liczyć na przychylność burmistrza i łaskawe interpretacje zatrudnionych prawników. Aby zobrazować jakie projekty i z jakich przyczyn zostały odrzucone w 2021 roku, poniżej publikujemy kilka przykładów:
- Chciałbyś w ramach budżetu obywatelskiego zbudować plac zabaw dla wszystkich, ale wpisałeś we wniosku zły numer działki i wskazałeś na teren nienależący do Gminy Brzeg? No to wniosek poleci do kosza, bo nie możesz dokonać korekty i zmienić numeru działki. Pani prawnik zatrudniona przez burmistrza uzna, że taka korekta we wniosku jest „niedopuszczalna”. Dlaczego? Nie wiadomo, ale przecież regulamin BOB w żadnym swoim punkcie nie zabrania korekty lokalizacji, czy numeru działki w formularzu.
- Chcesz z pieniędzy budżetu obywatelskiego zrobić tężnie solankowe na terenie należącym do Gminy Brzeg i wskazujesz aż trzy działki do wyboru? Zapomnij! Inna pani prawnik zatrudniona przez burmistrza stwierdzi, że we wniosku określiłeś „lokalizację w sposób ewentualny (alternatywny)”, poprzez wskazanie trzech różnych miejsc do wyboru. Oczywiście w regulaminie Budżetu Obywatelskiego Brzegu nie ma żadnej informacji, że musisz wskazać tylko jedną lokalizację. Sam formularz zgłoszeniowy również nie zawiera takiej informacji, ale pani prawnik lepiej potrafi interpretować. W takim przypadku – rzecz jasna – burmistrz i jego zespół weryfikacyjny nie wezwą wnioskodawcy do zrobienia korekty, abyś mógł wpisać tylko jedną lokalizację. I chociaż regulamin BOB przewiduje możliwość składania uzupełnień lub korekt w formularzu (jeśli pola formularza zostały wypełnione niepoprawnie), to w ocenie pani prawnik taka nieprawidłowość korekcie nie podlega.
- Chcesz z budżetu obywatelskiego przeszkolić 200 pracowników przedszkoli i szkół z zakresu interwencji kryzysowej? Taki pomysł też powędruje do kosza, bo ta sama lub kolejna pani prawnik zatrudniona przez burmistrza stwierdzi, że twój projekt „nie spełnia kryterium ogólnodostępności”, bo skierowany jest tylko do 200 osób. Nie ważne, że taka przeszkolona osoba będzie w przyszłości pomagała wielu innym osobom. Nie spełnia kryterium ogólnodostępności i koniec, nie ma dyskusji, ale np. betonowa posadzka dla nieznanej ilości osób, które z niej skorzystają, już takie kryterium spełnia.
- Chcesz z budżetu obywatelskiego środki na zajęcia edukacyjne o ekologii dla uczniów klas 1-5 szkół podstawowych? Nie dostaniesz, bo pani prawnik stwierdzi, że projekt nie spełnia kryterium ogólnodostępności, bo jest dedykowany „jedynie dla uczniów klas 1-5 szkół podstawowych”. Twój wniosek przepadnie, mieszkańcy nie dostaną nawet możliwości głosowania na taki projekt.
- Chciałbyś zbudować wybieg dla psów przy ul. Słowackiego? Też się nie da jeśli wskazany teren nie należy do zasobów Gminy Brzeg. Co ciekawe, w tym przypadku prawnik uznał, że projekt spełnia tzw. kryterium ogólnodostępności, tylko gdzie tu logika i konsekwencja, bo czy wszyscy uczniowie klas 1-5 szkół podstawowych posiadają psa i będą z wybiegu korzystać?
- Jeśli już znajdziesz miejsce na wybieg dla psów, które należy do Gminy Brzeg, a uznasz, że najlepiej byłoby to na jakiejś polanie w Parku Wolności, to pamiętaj, że taki projekt również zostanie odrzucony. Tym razem na przeszkodzie stanie opinia wojewódzkiego konserwatora zabytków – wybieg dla psów w zabytkowym parku negatywnie wpłynąłby na jego wizerunek. Szukaj innego miejsca.
- A może ktoś chciałby w ramach budżetu obywatelskiego opracować projekt remontu jakiegoś podwórka należącego do Gminy Brzeg? Nie ma problemu, o ile wskazana we wniosku wartość szacunkowa opracowania takiego projektu nie będzie zbyt niska, a po drugie pani prawnik nie uzna, że „(…) atrakcyjność tego projektu byłaby odczuwalna przez nieznaczny krąg (…)”. A więc jeśli komuś wydawało się, że atrakcyjność danego projektu będą oceniać poprzez głosowanie mieszkańcy Brzegu, to grubo się pomylił.
- „Kryterium ogólnodostępności” stało się zmorą ubiegłorocznej edycji budżetu obywatelskiego. Wykluczyło także budowę przyłącza wodnego i doprowadzenie wody do działek ROD Brzeg w sektorze „Jarzębina”. Jak zaopiniowała pani prawnik – „właścicielem działek objętych wnioskiem jest między innymi osoba fizyczna”. Ta sama pani prawnik opiniowała również projekt dotyczący remontu muru w Parku Centralnym, u zbiegu ulic Spacerowej i Głowackiego. Okazało się, że w tym przypadku jakaś część muru jest współwłasnością osób fizycznych i takiego zadania nie można już zrealizować, bo „Gmina nie ma możliwości realizowania zadania na nieruchomości cudzej”.
- Warto również pamiętać, aby w formularzu zgłoszeniowym wpisać nie tylko imię i nazwisko, a w adresie zamieszkania ulicę i kod pocztowy. Koniecznie trzeba także wpisać numer budynku i lokalu, bo bez tego będziemy mieli zaledwie 3 dni na uzupełnienie „braku formalnego”, a jeśli tego nie zrobimy, to nasz wniosek zostanie pozostawiony bez rozpatrzenia. Właśnie przez taki szczegół mieszkańcy Brzegu nie mogli w ubiegłym roku głosować za budową placu zabaw przy ul. Korfantego.