Aktualności

NOWA WEDUTA BRZEGU

Przez

red

18 września 2016

Reklama

Po raz pierwszy od ponad stu dwudziestu lat nasze miasto doczekało się oryginalnego, graficznego widoku w ujęciu od północnego wschodu autorstwa Jarosława Jędrzejowskiego. W ten sposób artysta nawiązał do wielowiekowej tradycji ukazywania panoramy Brzegu.

Najstarsza rysunkowa panorama naszego miasta pochodzi z 1537 r. i została wykonana przez nadwornego rysownika palatyna Ottheinricha, w czasie jego podróży po Europie. Niestety nie zachowały się żadne wizerunki Brzegu z okresu jego świetności za panowania księcia Jerzego II. Kolejny chronologicznie widok panoramowy miasta i jego herb pojawiają się na winiecie z 2 poł. XVII w. Kolejne weduty to zasługa wybitnego kartografa i rysownika inżyniera-porucznika Friedricha Bernharda Wernera (1690-1776). Tuszem, piórkiem i akwarelą utrwalił on przed 1741 r. panoramiczne widoki naszego miasta oraz jego poszczególne obiekty. Wkrótce według jego rysunków powstają kolejne, liczne graficzne realizacje ukazujące Brzeg przeważnie od strony północnej, a więc od strony Odry. Do najlepszych osiemnastowiecznych przykładów zaliczyć trzeba kolorowaną akwafortę z serii Scenographia Urbium Silesiae i akwafortę Johanna Christopha Dehne. Na podstawie kompozycji Wernera rekonstrukcję panoramy Brzegu z XVIII w, wykonała także w 1998 r. katowicka plastyczka Maja Leszczewska-Włodarska. Na początku XIX w. charakter brzeskich wedut (widoków miasta) zmienia się. Mają one bardzie romantyczno-sentymentalny charakter, więcej w nich elementów pejzażowych niż architektonicznych. Z tego okresu na wyróżnienie zasługują panorama miasta Friedricha Gottloba Endlera z 1801 r., akwaforta Carla Friedricha Stuckarta z 1819 r., gwaszowe widoki brzeżanina z pochodzenia Heinricha Mützla z ok. 1820 r. Ostatnią znaną grafiką przedstawiającą panoramiczny widok naszego miasta jest litografia kredkowa autorstwa Franka Gustava sprzed 1883 r., powtórzona w 1893 r. w formie drzeworytu sztorcowego, jako ilustracja jednego ze śląskich czasopism. Od tamtej pory nie stworzono już w formie graficznej żadnego widoku Brzegu. Powstawały za to licznie panoramy Brzegu, przeważnie od strony północnej, utrwalone na fotografiach oraz widokówkach.
Grafika Jarosława Jędrzejowskiego jest więc pierwszą artystyczną realizacją wedutowego ujęcia miasta w jego aktualnym wyglądzie od ponad stu dwudziestu lat. Artysta urodził się w 1975 roku w Dusznikach Zdrój. Jest absolwentem wydziału grafiki Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Studiował grafikę warsztatową w pracowniach najwybitniejszych wrocławskich grafików prof. Haliny Pawlikowskiej i prof. Jacka Szewczyka. Dyplom uzyskał w 2001 r. W tym samym roku otrzymał wyróżnienie w konkursie American Retails System. Uprawia grafikę warsztatową, rysunek oraz projektowanie graficzne. Swoje prace wystawia w kraju i za granicą. Artysta wyspecjalizował się w rzadko dziś stosowanej, a niezwykle popularnej w XVIII w. technice graficznej określanej mezzotintą. Jej specyfika polega na wydobywaniu partii jasnych (świateł) poprzez polerowanie uprzednio równomiernie naciętej miedzianej płyty (matrycy). Uzyskiwane w ten sposób łagodne przejścia walorowe od aksamitnych czerni do bieli decydują o malarskim charakterze tak powstałych grafik. Sam autor o wyborze takiej techniki mówi, że daje mu ona możliwość najwierniejszego oddania otaczającej go rzeczywistości.
I rzeczywiście jego prace uderzają precyzją szczegółów. Lecz nie jest to jedynie próba naturalistycznego odwzorowania możliwego do uzyskania dzięki innym współczesnym mediom, jak fotografia czy video. Zmonumentalizowane widoki, pozbawionym ludzi, samochodów, całej tej nieprzewidywalnej codzienności zyskują dodatkowe niemal pomnikowe znaczenie.
Artysta związał się z Brzegiem po raz pierwszy w 2008 r., kiedy to Społeczny Komitet Budowy Pomnika Jana Pawła II zamówił u niego grafikę z przedstawieniem brzeskiego pomnika polskiego papieża. Potem w 2009 r. powstały kolejne kompozycje wykonane techniką mezzotinty z brzeskimi motywami: brama brzeskiego zamku, dziedziniec brzeskiego zamku, kaplica św. Jadwigi. W roku 2013 Jędrzejowski tworzy dla Brzegu wielkoformatową grafikę z przedstawieniem ratusza od strony zachodniej. Niedawno dzięki olbrzymiej pomocy i zaangażowaniu Państwowej Straży Pożarnej w Brzegu, która umożliwiła artyście wykonanie stosownych studiów i dokumentacji, powstała wspaniała mezzotinta ukazująca panoramiczny widok Brzegu od strony północno-wschodniej. Artysta wykonał jej dwie wersje czarno-białą i sepiową (ciemnobrunatną). Stworzył dzieło o charakterze artystycznym, które pokazuje piękno naszego miasta i trwale je upamiętnia. Warto zabiegać o to, aby stać się posiadaczem jednej z niewielu odbitek z panoramą Brzegu z początku XXI wieku.
Romuald Nowak

Reklama - ciąg dalszy wpisu poniżej

Reklama