KAPSUŁY Z WIEŻY BRZESKIEGO RATUSZA [analiza skarbów cz. IV]

0
Medal hołdowniczy na cześc króla pruskiegoFryderyka Wilhelma III, 1798 r
Reklama
Materiał wyborczy KWW Krzysztofa Grabowieckiego
Materiał wyborczy KWW Krzysztofa Grabowieckiego
Materiał wyborczy KWW ŁĄCZY NAS BRZEG - GRZEGORZ CHRZANOWSKI

W poprzednich publikacjach na portalu brzeg24.pl, brzeski historyk sztuki Romuald Nowak opisał szczegółowo dokumenty i numizmaty odnalezione w kapsule oznaczonej datą 1798 r.  Kontynuując przedstawia informacje o kolejnych znaleziskach z tej samej tuby. Przez analizę następ­nych dokumentów i monet zgłębić można wiedzę o historii naszego miasta oraz o ludziach, którzy w Brzegu niegdyś pracowali, działali i mieszkali.


W tubie spakowanej wg oznaczenia w 1798 r. (faktycznie przepakowanej w 1822 r.) obok dokumentów i przedmiotów opisanych przeze mnie w poprzednich numerach Panoramy umieszczone zostały także medale okolicznościowe, bite w srebrze. Ich analizę rozpocznę od najstarszego medalu bitego w 1741 r. w związku z rozpoczęciem działań

Reklama - ciąg dalszy wpisu poniżej
Materiał wyborczy Komitetu Wyborczego Prawo i Sprawiedliwość
Materiał wyborczy KOALICYJNY KOMITET WYBORCZY KOALICJA OBYWATELSKA
Materiał wyborczy KOALICYJNY KOMITET WYBORCZY KOALICJA OBYWATELSKA
Medal na okoliczność rozpoczęcia I wojny śląskiej (awers i rewers) 1741 r.
Medal na okoliczność rozpoczęcia I wojny śląskiej (awers i rewers) 1741 r.

zbrojnych przeciwko monarchii habsburskiej w 1740 r. W tym właśnie roku umiera ostatni męski potomek z linii Habsburgów cesarz Karol VI. Król Fryderyk II, mimo uznania sankcji pragmatycznej wkracza na Śląsk, rozpoczynając I wojnę śląską z następczynią po Karolu VI Marią Teresą. Ten moment upamiętnia właśnie pierwszy opisywany medal. Na jego awersie ukazano postać siedzącej, płaczącej personifikacji Silesii (Śląska) przy sarkofagu o barokowych formach z napisem CAROL. VI, wspierającej się na owalnej tarczy z orłem śląskim. Po prawej ukazano zachodzące słońce. To ewidentne nawiązanie do aktualnej sytuacji ówczesnego Śląska i żalu ze zmiany sytuacji. Wokół krawędzi umieszczono napis: NACH UNSERER FRIEDENS SONNE PRANGEN, a w tzw. odcinku, w dolnej części pod kreską datę 1740. Na rewersie ukazano pole bitwy z drzewem po lewej, płonącymi domami w głębi po prawej i leżącymi na polu ciałami poległych, nad którymi widoczna planeta Mars. Wokół krawędzi umieszczono napis: IST MARS MIR BLUTROTH AUFGEGANGEN, w odcinku w dwóch wierszach: KRIEG IN SCHLESIEN / 1741. Napis na jednej i drugiej stronie możemy odczytać: Gdy nasze słońce pokoju przestało lśnić (w domyśle Karol VI), wzeszedł krwistoczerwony Mars (w domyśle Fryderyk II). Ten niesygnowany medal o śr. 32,3 mm i wadze 9,69 g przypisywany jest znanemu wrocławskiemu medalierowi Georgowi Wilhelmowi Kittelowi (1694-1769), synowi Johanna, czynnego od 1682 r. we Wrocławiu. Medalier wykonał w tym samym czasie inny niemal identyczny medal z okazji zwycięstwa wojsk pruskich pod Małujowicami o czym informował napis w odcinku: Bey Moll / witz 10 Apr 1741.

Medal z okazji złożenia hołdu królowi pruskiemu Fryderykowi II przez stany śląskie w 1741 r.(awers i rewers)
Medal z okazji złożenia hołdu królowi pruskiemu Fryderykowi II przez stany śląskie w 1741 r.(awers i rewers)

W tym samym roku wybito kolejny medal, umieszczony także w kapsule brzeskiego ratusza, wykonany z okazji złożenia hołdu przez stany śląskie królowi Fryderykowi II. Konieczne jest skrótowe przedstawienie ówczesnej sytuacji Wrocławia. Dzięki porozumieniu z radą miasta Wrocławia Fryderyk II wjechał uroczyście do Wrocławia 2 stycznia 1741 r. w otoczeniu generalicji i oficerów wyższej rangi, dworzan. Dnia 10 sierpnia Fryderyk uchylił umowę neutralności i rozkazał swojemu dowództwu obsadzić wojskiem miasto. 31 października wydał patent wzywający do złożenia hołdu Fryderykowi II przez stany śląskie, co nastąpiło dnia 7 listopada w Sali Książęcej wrocławskiego ratusza. W związku z tym wydarzeniem wybito dwa medale w srebrze i złocie (śr. 32 mm, waga 16,77 g).

Na awersie ukazano popiersie Fryderyka II w prawym profilu, odzianego w zbroję z gronostajowym pasem, z orderem w formie gwiazdy na prawej piersi, w peruce na głowie. Wokół krawędzi umieszczono napis: FRIDERICVS BORVSSORVM REX • SVPR • SILES • INF • DVX • (Fryderyk król Prus i najwyższy władca Śląska, ustanowiony książę). Na rewersie ukazana została stojąca postać Borussia (Prusy), odziana w powłóczysty płaszcz z gronostajowym kołnierzem, ozdobiony aplikacjami pruskich orłów. W koronie królewskiej na głowie trzyma berło w prawej ręce. Lewą wyciąga w kierunku przyklękającej naprzeciwko postaci personifikującej  Silesię (Śląsk), która podaje jej w geście hołdu mitrę książęcą, jako znak przekazania zwierzchności Prus nad księstwem śląskim. Lewą ręką opiera się o owalną tarczę z orłem śląskim. W górnej części przy krawędzi umieszczono napis:   IVSTO VICTORI (Legalnemu zwycięzcy), a w odcinku: FIDES • SILES • INF • / VRATIS • D • XXXI • OCT • / MDCCXLI • (Hołd Śląska odbył się 31 października 1741 r.).

Kolejny medal hołdowniczy wybity został dla króla Fryderyka Wilhelma II w 1786 r. z okazji złożenia

Medal hołdowniczy króla pruskiego Fryderyka Wilhelma II, 1786 r.(awers i rewers)
Medal hołdowniczy króla pruskiego Fryderyka Wilhelma II, 1786 r.(awers i rewers)

podobnego hołdu przez stany śląskie następcy Fryderyka II. Miało to miejsce 15 października 1786 r. Z tej okazji wybito kilka srebrnych medali. Ten odnaleziony w brzeskiej tubie wykonany został przez znakomitego berlińskiego medaliera Daniela Friedricha Loosa (1735-1819) w 1786 r.  (śr. 42 mm, waga 28 g). Na awersie ukazano Fryderyka Wilhelma II w lewym profilu, w reprezentacyjnym stroju. Wokół krawędzi napis: FRIDERICVS GVILELMVS BORVSSORVM REX (Fryderyk Wilhelm król pruski). Z boku sygnatura medaliera: Loos. Na rewersie pomiędzy gałązkami palmową i laurową napis w trzech linijkach: NOVA / SPES / REGNI (Nowa nadzieja królestwa), a w odcinku: FIDES SILES: PRAEST: / VRATISL: D: XV OCT: / MDCCLXXXVI (Wierny Śląsk, Wrocław 15 października 1786 r.).

Nie nastręcza trudności identyfikacja ostatniego medalu z brzeskiej tuby. To kolejny medal hołdowniczy tym razem króla Fryderyka Wilhelma III z 1798 r., roku pakowania

Medal hołdowniczy na cześc króla pruskiegoFryderyka Wilhelma III, 1798 r
Medal hołdowniczy na cześć króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III, 1798 r

odnalezionej tuby. Srebrnemu medalowi towarzyszy drukowana ulotka, z której dowiadujemy się szczegółowych danych (śr. 42 mm, 29,1 g). Na

awersie ukazano króla w lewym profilu, ubranego w mundur z orderem Czarnego Orła na lewej piersi. Przy krawędzi napis: FRIED. WILHELM III KOENIG VON PREUSSEN (Fryderyk Wilhelm III Król Prus). Pod popiersiem sygnatura autora: LOOS. Na rewersie na cokole umieszczono otwartą księgę, ul z pszczołami, sztandar z herbem Prus, miecz, gałązkę lauru. Nad nimi frunie orzeł trzymający w szponach wieniec laurowy. Napis przy krawędzi: DEN TREUEN SCHUTZ UND LIEBE (Miłość i ochrona wiernych), w odcinku : HULDIGUNG 1798 (Hołd 1798). Medal wybity w berlińskiej mennicy projektowali Daniel Friedrich Loos i jego syn Friedrich.  W ten sposób w jednym miejscu zgromadzono medale hołdownicze kolejnych królów pruskich. Jeżeli w przyszłości uda się przygotować ekspozycję z odnalezionych w tubach skarbów w Sali Rajców brzeskiego ratusza, to właśnie te medale hołdownicze będą najlepszym uzupełnieniem gloryfikującego władze pruskie wystroju tego wnętrza. (cdn)

Reklama
Materiał wyborczy KWW ŁĄCZY NAS BRZEG - GRZEGORZ CHRZANOWSKI
Materiał wyborczy KWW Krzysztofa Grabowieckiego