Efektem spalania węgla i innych tradycyjnych paliw jest ciepło, które ogrzewane nasze domy. Powstają przy tym zanieczyszczenia, które trafiają do powietrza którym oddychamy. Niezależnie od rodzaju kotła, każdy emituje do atmosfery zanieczyszczenia (emisja zanieczyszczeń). W zależności od rodzaju spalanego paliwa, będzie ich więcej lub mniej.
Zanieczyszczenia te przyczyniają się do ocieplania klimatu na ziemi. Mają również katastrofalny wpływ na nasze zdrowie, a w szczególności na zdrowie naszych dzieci. Niska emisja, to zanieczyszczenia trafiające do powietrza na wysokości mniejszej od 40m, czyli w naszym najbliższym otoczeniu. Głównym źródłem niskich emisji są między innymi: domowe kotły i piece na paliwo stałe, transport oraz małe i średnie zakłady przemysłowe. Mają one negatywny wpływ na środowisko i stan zdrowia ludzi. Niska emisja to problem coraz większej liczby miast i małych miasteczek. Powodują wysoką koncentrację zanieczyszczeń w powietrzu, którym oddychamy – tzw. smog. Powodują również zanieczyszczenia żywności którą spożywamy. Z powodu smogu spowijającego nasze miasta i wsie każdego roku umiera około 45 000 osób. [źródło: http://www.twojapogoda.pl]
Uwaga ! Badania „dymu” ze spalania węgla wskazują, że zawiera on więcej zanieczyszczeń niż dym papierosowy. Emisja dioksyn – jednej z największych trucizn, wzrasta ponad 100-krotnie jeśli w domowym kotle lub piecu spalane są tworzywa sztuczne czy guma.
Wielkość emisji zanieczyszczeń zależy od:
- rodzaju budynku – ocieplony dom potrzebuje znacznie mniej paliwa do jego ogrzania, tym samym będzie emitował mniejszą ilość zanieczyszczeń do atmosfery;
- rodzaju kotła i jego wieku – starsze kotły zużywają więcej paliwa i znacznie więcej emitują zanieczyszczeń niż nowoczesne urządzenia;
- rodzaju paliwa – niezależnie od postaci, pod względem produkcji zanieczyszczeń węgiel zawsze wypada gorzej w porównaniu z innymi paliwami – nawet jeśli nazywany jest „eko…”;
- parametrów stosowanego paliwa – np.: zawartość popiołu, zawartości siarki; im gorszej jakości paliwo, tym z jego spalania powstaje więcej zanieczyszczeń.
Spośród zanieczyszczeń emitowanych przy spalaniu paliw stałych, zwłaszcza węgla, najbardziej niebezpieczna są pyły. Szczególnie niebezpieczne są pyły oznaczone jako PM10 i PM2,5. Zawierają one metale ciężkie i są odpowiedzialne za choroby układu oddechowego i krążeniowego, różnego rodzaju alergie, a w efekcie odpowiadają za wzrost śmiertelności ludności na terenach o wysokiej emisji tych substancji. Pył zawieszony – jest mieszaniną substancji organicznych i nieorganicznych znajdujących się w powietrzu. Może zawierać substancje toksyczne, metale ciężkie oraz diotoksyny. Pochodzą one z komunikacji, przemysłu, kotłów na paliwo stałe. Dlatego spaliny zawierają bardzo różne rodzaje pyłów i gazów, które różnią się składem chemicznym i stanem rozdrobnienia. Konsekwencje zdrowotne zależą od średnicy cząstek pyłów i ich stężenia, jak i składu chemicznego. Cząsteczki o średnicy mniejszej niż 10 mikrometrów, tzw. pył zawieszony PM10, przenikają wraz z wdychanym powietrzem do dróg oddechowych i tam głównie oddziałują na zdrowie człowieka. Drobniejsze cząsteczki, o średnicy 2,5 mikrometrów i mniejszej (PM2,5), są groźniejsze dla zdrowia, ponieważ wnikają do pęcherzyków płucnych skąd tlen dostarczany jest do całego organizmu. Pyły o średnicy 0,1 mikrometra przenikając z pęcherzyków płucnych do naczyń krwionośnych wraz z krwią dostają się do różnych narządów i tkanek; mogą również przenikać do płodu.
Przykłady wpływu PM2,5 na dzieci:
- mniejsza waga noworodków, czyli obniżenie masy urodzeniowej
- częstsze stany zapalne dróg oddechowych
- większa podatność na nawracające zapalenie oskrzeli i płuc
- obniżenie rozwoju psychomotorycznego
Cząsteczki pyłów o większej średnicy są mniej niebezpieczne dla naszego zdrowia, chociaż nie bez znaczenia, bo powodują np.: podrażnienia spojówek i śluzówek górnych jak i dolnych dróg oddechowych, toksyczne uszkodzenie tkanek oraz działanie alergizujące.
Porównanie wielkości pyłów PM10 i PM2,5. [źródło: EEA]
Porównanie wielkości pyłów PM10 i PM2,5. [źródło: EEA]
Polska wyróżnia się na tle innych krajów Unii Europejskiej pod względem emisji pyłów – na naszą niekorzyść. Znaczna liczba aglomeracji oraz miast i terenów wiejskich w Polsce nie ma ciągłego monitorowania tych zanieczyszczeń. Dobrym przykładem walki ze smogiem może tutaj być Kraków, w którym nie będzie można palić węglem już od 2019 roku.
Warto pamiętać, że za zapewnienie lokalnego bezpieczeństwa energetycznego, zrównoważonego rozwoju i za zrównoważone korzystanie ze środowiska, odpowiada gmina. Dlatego, ważne jest współdziałanie lokalnej społeczności z gminą, zwłaszcza właścicieli domów mieszkalnych, na rzecz poprawy stanu środowiska i zdrowia mieszkańców.
Dofinansowane ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu
Źródła:
waznamisjazdrowaemisja.pl https://www.waznamisjazdrowaemisja.pl/niska-emisja-twoj-wrog/
YouTube https://www.youtube.com/watch?v=8eLV7nAKv58