Na przestrzeni ostatnich 72 lat szacowana światowa populacja wzrosła od około 2,6 miliarda ludzi do obecnych prawie 8 miliardów. Prognozy, o których alarmuje Organizacja Narodów Zjednoczonych, także nie napawają optymizmem – do 2050 roku liczba ludności ma wzrosnąć o kolejne 2 miliardy, a około roku 2100 może sięgnąć ponad 11 miliardów. Taki stan rzeczy może pogłębić problem przeludnienia, już dziś występujący w niektórych regionach globu, a efekty mogą być katastrofalne.
Zgodnie z definicją Encyklopedii PWN, przeludnienie to „stała lub utrzymująca się przez dłuższy czas relacja między dużą liczbą osób a powierzchnią zamieszkiwanego przez nie terytorium, uważana, z punktu widzenia danej populacji, za niekorzystną z powodu braku możliwości racjonalnego zatrudnienia i dostatecznego wyżywienia ”. Kluczowym jest tu słowo „relacja”, bo przeludnienie nie odnosi się wyłącznie do liczby ludności, ale też wielkości zamieszkiwanego przez nich obszaru oraz ilości surowców, jakie mają do wykorzystania, takich jak woda pitna czy żywność. W efekcie region, który zamieszkuje niewielka liczba ludzi, wciąż może być przeludniony, ponieważ środowisko naturalne nie zaspokaja wszystkich potrzeb mieszkańców. W tym kontekście pojawia się także termin śladu ekologicznego, czyli wykorzystywania zasobów do tego stopnia, że natura nie jest w stanie odtworzyć takich ilości, co również może być efektem przeludnienia.
Reklama - ciąg dalszy wpisu poniżej
Reklama
Reklama
Reklama
Więcej urodzeń, dłuższe życie i niższa śmiertelność dzieci
Problem przeludnienia powstaje w wyniku nawarstwienia się kilku czynników. Wśród nich jest postępujący wzrost średniej długości życia. W swoim ubiegłorocznym raporcie dotyczącym światowych statystyk zdrowotnych WHO wykazało, że na przestrzeni lat 2000-2019 średnia długość życia wzrosła z 66,8 lat do 73,3 lat, a średnia długość życia w zdrowiu z 58,3 lat do 63,7 lat. Tymczasem, jak podaje WHO, w 1900 roku ludzie żyli średnio tylko 31 lat. Czyli na przestrzeni 120 lat światowa średnia długość życia wzrosła ponad dwukrotnie. W głównej mierze jest to oczywiście zasługa rozwoju medycyny, dzięki której spada także średnia śmiertelność dzieci. Jak podaje UNICEF, w 1990 roku umierało 12,7 miliona dzieci do 5. roku życia, a w 2014 roku – 6,3 miliona. Jednocześnie rośnie liczba urodzeń, choć nie we wszystkich rejonach świata. Podczas gdy w Europie dzietność nie gwarantuje zastępowalności pokoleń, co oznacza, że mniej jest urodzeń niż zgonów, w Afryce oczekuje się ogromnego wzrost liczby ludności. Szacuje się, że do 2050 roku populacja Afryki Subsaharyjskiej podwoi się, nawet jeśli w najbliższych latach zmniejszy się tam poziom płodności.
Natura nie nadąży
Rosnąca liczba ludności wpłynie na środowisko naturalne, a przede wszystkim na ilość zasobów. Ma to związek ze wspomnianym wcześniej śladem ekologicznym – wykorzystywaniem surowców w stopniu uniemożliwiającym odtworzenie w naturze takich ilości lub zupełne zniszczenie ich źródeł. Problematycznym może okazać się na przykład dostęp do wody pitnej. UNESCO alarmuje w swoim ubiegłorocznym raporcie „Wycena wody”, że już teraz ponad 2 miliardy ludzi zamieszkuje tereny dotknięte niedoborem wody, a do 2030 roku zasoby wody zmniejszą się o nawet 40%. Niewystarczające zasoby wody pitnej mogą zaś doprowadzić do sytuacji, w której ludzie będą o nią walczyć.
Możliwym skutkiem przeludnienia jest także wymieranie kolejnych gatunków. Wzrost liczby ludności związany jest z koniecznością powiększania się siedlisk ludzkich, kosztem zawłaszczanych lub niszczonych terenów zamieszkiwanych przez zwierzęta. Te zaś zmuszone są do przeniesienia na inne obszary i przystosowania do nowych warunków, co nie zawsze kończy się sukcesem. A wyginięcie jednego gatunku burzy równowagę funkcjonowania innych, zależnych od niego. Według raportu WWF „Living Planet Report 2020” na przestrzeni niespełna 50 ostatnich lat liczebność monitorowanych 20 811 populacji ssaków, ptaków, płazów, gadów i ryb zmniejszyła się średnio o 68%. Jako główną przyczynę wskazano degradację środowiska naturalnego.
Dofinansowane ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu
Reklama
Reklama
Reklama