Wystawa z cyklu „Cztery pory roku z satyrą i komiksem” autorstwa Wojciecha Łowickiego jest kolejną inicjatywą Muzeum towarzyszącą obchodom 100-lecia odzyskania Niepodległości przez Polskę.
Polska – jeden z większych krajów starego kontynentu, czyli Europy, ma bogatą i długą historię. Jak bardzo długą, nie sposób określić, nie zachowały się bowiem dokumenty, które mogłyby to stwierdzić.
A może wcale nie istniały? Sztuka pisania nie była przecież rozpowszechniona w naszym kraju, zwłaszcza w czasach, tzw. przedhistorycznych. Zatem od „ucha do ucha” snuły się opowieści i legendy przekazywane z „dziada-pradziada”. W wersjach pisemnych zarejestrowane dopiero na kartach średniowiecznych rękopisów. Historie te stanowią o bogactwie własnej, narodowej mitologii.
W życie naszych praojców tysiąc lat temu wtargnęło chrześcijaństwo ze swoja nową, jakże odmienną i obcą dla nich religią. Ówcześni władcy, którzy sami chwilę wcześniej czcili pogańskie bóstwa, dopuścili się rozlewu bratniej krwi. Stara wiara broniła się, lecz z czasem uległa reprezentowanemu przez Cesarstwo chrześcijaństwu. Nowe doktryny zwyciężyły, społeczeństwo okrzepło. Wtedy przyszedł czas na walki o granice. I nie zawsze chodziło o ich obronę. Nasi królowie, wzorem ich zachodnich odpowiedników starali się o powiększenie swojego terytorium, a co za tym idzie o pomnażanie dóbr skarbca. Ale, czym Polska była bogatsza, tym bardziej jej obywatele popadali w demoralizację. Potężna nasza ojczyzna nie wytrzymała tego napięcia w sarmackich czasach. Bałagan w polityce, dbałość o prywatne sprawy kosztem wartości społecznych. Górnolotne słowa padające ze szlacheckich ust nie miały już pokrycia w czynach. W takich to okolicznościach nasi sąsiedzi stali się naszymi zaborcami. Polska zniknęła z map Europy, a wolność odzyskała dopiero po 146 latach. Zbiegło się to (a jednocześnie było uzależnione) z zakończeniem I wojny światowej. Legiony Piłsudskiego wielu uznało za wojsko niosące zwycięstwo i wolność. Lecz wiele razy jeszcze musiała Polska stanąć do walki o swoja swobodę. Największym, a może i najkrwawszym zrywem było Powstanie Warszawskie, które wybuchło w czasie kończącej się wówczas II wojny światowej.
Europa uporała się z hitleryzmem, a my musieliśmy żyć jeszcze przez długie lata pod jarzmem totalitaryzmu Stalina i Związku Radzieckiego. Kto wie, co by było gdyby Lech Wałęsa, elektryk za stoczni, nie przeskoczył ogrodzenia dołączając tym samym do rodzącego się strajku. Rodziła się „Solidarność” – ruch robotniczy powstały z buntu przeciwko własnemu rządowi, skorumpowanemu jednak i uległemu wobec ZSRR – Wielkiego Brata, kontrolującego Europę Wschodnią. Pokłosie tych wydarzeń, dzięki którym upadł komunizm (przynajmniej w naszym kraju), to czasy już nam współczesne, a więc Polska demokratyczna z wolnymi wyborami i swobodami obywatelskimi. Polacy powinni pamiętać, że wolność utracić jest łatwo, a odzyskać wręcz przeciwnie. A nie ma nic wartościowszego od niej. Nauczmy się to cenić. Może właśnie nasza wystawa do tego – choć odrobinę – nakłoni? Prezentujemy historię Polski ilustrując ją przykładami z komiksów. A komiks jako dziedzina sztuki wszechstronna i wszechobecna potrafi barwnie i ciekawie opowiadać. Zresztą, oceńcie to Państwo sami. Zapraszamy do czytania i oglądania.
Ekspozycja skierowana jest do całych pokoleń, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży uczącej się. Oglądanie ekspozycji można potraktować jak kolorową lekcję historii. Zapraszamy zatem również całe klasy i zorganizowane grupy. Nie zapominajmy także o – po prostu – miłośnikach komiksu, gdyż na wystawie przykłady najlepszych osiągnięć tej dziedziny sztuki od dzieł pierwszych do powstałych współcześnie.
Dowiemy się tutaj o naszych mitach i legendach, na których wyrosła słowiańska kultura, jak obrastała w wierzenia spisane później w klechdach. Jak chrześcijaństwo zmieniało społeczną mentalność, a jednocześnie przybliżało Polskę do europejskich państw. Opowiemy o bitwie pod Grunwaldem, o odkryciach i wynalazkach, o kulturze, obyczajach różnych epok, o bitwach II wojny światowej, o naszej najnowszej historii – o „Solidarności” i odzyskaniu niepodległości oraz o problemach i radościach z tym związanych. Wydarzenia, które chcemy przywołać za pomocą kadrów komiksu będą także prezentować i tę martyrologiczną część dziejów naszego kraju. Choć to te sytuacje i działania oraz niejednokrotnie bohaterskie i patriotyczne czyny stały się zarzewiem wolności, którą możemy się cieszyć dzisiaj.
Autorem wystawy jest Wojciech Łowicki, wieloletni popularyzator polskiego komiksu, prezentujący go w tak różnych odsłonach jak: „Propaganda PRL w komiksie”, „Religia według komiksu”, „Fantastyka w komiksie, komiks w fantastyce” oraz wiele, wiele innych. Za działalność wystawienniczą uhonorowany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdana Zdrojewskiego odznaczeniem „Zasłużony dla Kultury Polskiej”.
Autor ekspozycji:
Wojciech Łowicki
Urodzony w 1972 roku. Absolwent Muzealnictwa na UMK w Toruniu. Znawca, marszand i popularyzator komiksu. Kurator sztuki. Dyrektor toruńskiego Festiwalu Kultury Popularnej DwuTakt (a także jego pomysłodawca). Główny kurator wystaw Międzynarodowego Festiwalu Komiksu i Gier w Łodzi (największej tego typu inicjatywy w Europie Wschodniej). Twórca autorskiego cyklu wystaw „Cztery pory roku z satyrą i komiksem” (m.in.: „Tytus – najsłynniejszy harcerz Rzeczypospolitej, czyli historia Tytusa, Romka i A’Tomka”, „Propaganda PRL w komiksie”). Twórca działu Komiksu Polskiego w Muzeum Okręgowym w Toruniu. Członek Gildii Komiksu. W roku 1997 zorganizował (wraz z dr. Marcinem Jaworskim) pionierską – pierwszą w kraju – wystawę dotyczącą historii komiksu polskiego („Komiks polski 1957 – 1991”). W latach 90. XX w. redaktor naczelny pisma satyryczno-komiksowego „Qriozum”. Scenarzysta. Autor popularnych esejów pod wspólnym tytułem „Historie z dymkiem” (plus wersja francuska). Pisze o komiksie dla Sadurski.com i Gildia.pl. W 2012 roku mianowany ministrem komiksu w rządzie Partii Dobrego Humoru, prowadzonej przez satyryka Szczepana Sadurskiego. Blisko 20 lat współpracował z dr. Tomaszem Marciniakiem (ur. 1966 – zm. 2015) – kultową postacią współczesnego komiksu polskiego. Promotor ufundowania naukowej Nagrody im. Dra Tomasza Marciniaka na Festiwalu Kultury Popularnej DwuTakt. Tworzy ekspozycje dla wielu muzeów i galerii w kraju (m.in. Muzeum Narodowego w Szczecinie, Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi, IPN ‚Przystanek Historia’ w Warszawie, Muzeum Techniki i Komunikacji w Szczecinie). Honorowy członek Asocjacji Komiksu w Toruniu (AKT). Działacz na rzecz założenia pierwszego w kraju muzeum komiksu polskiego (Centrum Komiksu w EC1 w Łodzi). Autor spisu zaginionych prac komiksowych, szczególnie z okresu PRL-u (tzw. „lista Łowickiego”). Prekursor polskiego rynku oryginalnych plansz komiksowych. Konsultant ds. komiksu (m.in. współpraca z domami aukcyjnymi, np. Desa Unicum, Sopocki Dom Aukcyjny). Konsultant serialu dokumentalnego „Komiks – Superbohater PRL” (Canal+). Wyróżniony Złotym Pucharem im. Janusza Christy za szczególne zasługi dla popularyzacji komiksu w Polsce (festiwal DwuTakt 2015 r.). Za działalność wystawienniczą uhonorowany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdana Zdrojewskiego odznaczeniem „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (2012 r.). Autor popularyzującej komiks w Polsce strony internetowej komiksisatyra.pl