Zbudowano lapidarium na cmentarzu w Prusach pod Lwowem

0
Reklama
Materiał wyborczy KOALICYJNY KOMITET WYBORCZY KOALICJA OBYWATELSKA
Materiał wyborczy Komitetu Wyborczego Prawo i Sprawiedliwość
Materiał wyborczy KWW Krzysztofa Grabowieckiego

W Jampilu (dawne Prusy) pod Lwowem (Ukraina), 25 listopada 2019 roku zakończyła się budowa lapidarium wokół odrestaurowanej w poprzednich latach kaplicy grzebalnej fundacji Zuzanny i Jana Strzembosza z Domajowic. Lapidarium w Prusach zostało zbudowane z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Kultury Kresowej we Wrocławiu wsparte działaniami przewodniczącego Koła TMKK w Brzegu Eugeniusza Szewczuka.


Pierwsze prace w 2019 roku rozpoczęły się dość późno, a spowodowane były brakiem środków finansowych, potrzebnych do rozpoczęcia prac budowlanych na cmentarzu w Prusach.

Reklama - ciąg dalszy wpisu poniżej
Materiał wyborczy KWW Krzysztofa Grabowieckiego
Materiał wyborczy Komitetu Wyborczego Prawo i Sprawiedliwość
Materiał wyborczy KWW Krzysztofa Grabowieckiego
Materiał wyborczy Komitetu Wyborczego Prawo i Sprawiedliwość

Podjęte zostały różnorodne działania mające na celu pozyskanie funduszy na ten cel. Na terenie Archidiecezji Wrocławskiej, w kościołach i na cmentarzach, za zezwoleniem Metropolity Wrocławskiego ks. abp Józefa Kupnego, członkowie i wolontariusze Towarzystwa przeprowadzali kwesty, gromadząc tym samym fundusze potrzebne do budowy lapidarium.

W Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji uzyskano zezwolenie na przeprowadzenie zbiórki publicznej  (2019/4452/OR). Kwestowano na większości cmentarzy we Wrocławiu i Brzegu. Zbiórkę funduszy w dniu 31 października na Cmentarzu Komunalnym w Brzegu, organizatora akcji Eugeniusza Szewczuka wspomogli uczniowie klas pierwszych Zespołu Szkół Ekonomicznych przy ul. Jana Pawła II w Brzegu oraz harcerze z 5 Szczepu Drużyn Harcerskich i Zuchowych „Polana” na czele z drużynową dh. Martą Kośny.

Kwestowano także na cmentarzach parafialnych w Dobrzyniu i Szydłowicach. Dziękując wszystkim wolontariuszom biorącym udział w zbiórce na terenie parafii Szydłowice, nie sposób wszystkich wymienić, lecz wspomnieć należy o ich organizatorach: Pani Teresie Piotrowskiej z Szydłowic i niezmordowanej Pani sołtys z Dobrzynia Agacie Bednarz.

Zarząd Towarzystwa Miłośników Kultury Kresowej, jako organizator gromadzenia funduszy, funkcjonuje we Wrocławiu, jednakże potomkowie byłych mieszkańców Prus i Kamienopola mieszkają w miejscowościach takich jak: Kruszyna, Prędocin (gm. Skarbimierz), Łąka Prudnicka i Moszczanka (gm. Prudnik), Mikowice i Przeczów (gm. Namysłów), Bierutów i Oleśnica w województwie dolnośląskim oraz Dobrzyń, Myśliborzyce i Szydłowice (gm. Lubsza).

Nadrzędnym celem uświęcającym budowę lapidarium w Prusach było dążenie do zapewnienia godnego miejsca spoczynku naszym poległym i pomordowanym oraz troska i opieka nad miejscami pochówku znajdującymi się poza granicami kraju.

W marcu bieżącego roku Koło Towarzystwa Miłośników Kultury Kresowej w Brzegu zwróciło się do Zarządu Głównego Towarzystwa we Wrocławiu z wnioskiem o wystąpienie z apelem do różnych instytucji i firm, by wesprzeć finansowo II etap renowacji cmentarza i budowę lapidarium w dawnych Prusach pod Lwowem z celem nadrzędnym – renowacji nagrobka Orlęcia Lwowskiego.

Towarzystwo Miłośników Kultury Kresowej we Wrocławiu z takim apelem zwróciło do Zarządu Grupy Azoty Zakłady Azotowe Kędzierzyn Spółka Akcyjna, prosząc o finansowe wsparcie budowy w Prusach. Nasz apel spotkał się z przychylnym przyjęciem Zarządu Spółki i w październiku br. przyznano naszemu Towarzystwu darowiznę w wysokości 10 tyś. złotych.

Zarząd Towarzystwa Miłośników Kultury Kresowej we Wrocławiu na czele z prezesem Ryszardem Marcinkowskim i sekretarzem Zarządu Andrzejem Patuszyńskim składają serdeczne podziękowania Panu Arturowi Rafałowi Kamińskiemu, Vice prezesowi w Grupie Azoty ZAK S.A. sprawującemu nadzór nad obszarem Departamentu Finansów. za finansowe wsparcie kresowian z gminy Lubsza.

Podziękowania skierowane są także do Pani Iwony Drozdowicz -Tomaszek, Starszy Specjalista ds. Promocji w Biurze Komunikacji Grupa Azoty ZAK S.A.

Szczególne słowa uznania i podziękowania przewodniczący Koła w Brzegu Eugeniusz Szewczuk kieruje do Pani Posłanki PiS Katarzyny Czochary z Moszczanki, za wsparcie naszych poczynań przy budowie lapidarium i renowacji cmentarza w Prusach.

Głównym wykonawcą lapidarium w Prusach była firma „Mikoluk – Budownictwo i Zabytki” z miejscowości Góra, województwo dolnośląskie. Prace prowadzone były pod nadzorem specjalistów od konserwacji i renowacji zabytków mgr inż. budownictwa Zbigniewa Mikoluka, właściciela firmy oraz Pani mgr inż. budownictwa Michalinę Stopkę , którzy czuwali nad całością prac związanych z przygotowaniem terenu wokół kaplicy oraz zwiezieniem i usadowieniem pomników nagrobnych w lapidarium.

Z pośród wielu nagrobków na cmentarzu w Prusach, które nie uległy jeszcze zniszczeniu, na uwagę zasługują dwa pomniki. Pierwszy to grób Orlęcia Lwowskiego – Agnieszki Mykita zd. Kowalska urodzonej w 1896 roku, obrończyni Lwowa, która padła ofiarą ukraińskich granatów 15 maja 1919 roku, na trzy dni przed zakończeniem oblężenia Lwowa. Wobec ofensywy Wojska Polskiego wojska ukraińskie zakończyły oblężenie i wycofały się 22 maja 1919 roku. Obrona Lwowa była jednym z frontów wojny polsko – ukraińskiej (1918 – 1919) w której walczyli polscy mieszkańcy Lwowa, w tym młodzież, nazwana później Orlętami Lwowskimi. Ten nagrobek został pieczołowicie odrestaurowany.

Drugi to zdewastowany wiekiem i warunkami atmosferycznymi grób i pomnik właściciela dóbr ziemskich Jakuba Józefa Lewakowskiego, zmarłego w 64 roku życia w dniu 5 lipca 1855 roku. W dalszym ciągu poszukujemy potomków rodziny zmarłego ziemianina pochowanego na cmentarzu w Prusach.

Późniejsi potomkowie rodziny wymienionego zamieszkiwali w majątku ziemskim Snopków powiat Lwów, po wojnie zaś losy skierowały ich do Krakowa. Większość z nich pochowana jest w Krakowie, cmentarz na Rakowicach.

W należytym stanie zachowały się pomniki nagrobne Piotra Ostrowskiego, Bartłomieja i Marii Dyda, Kazimierza Worożańskiego, Piotra Preisa, Marii Raszczyszyn, Rozalii Koziarskiej, Józefa Drozda i Szczepana Łuczko – byłych gospodyń i gospodarzy z Prus.                    Z nowych nagrobków jakie usadowiono w zbudowanym lapidarium na cmentarzu w Prusach, to nagrobek Piotra Smoka, który zginął tragicznie pod koniec 1944 roku na ulicy Łyczakowskiej we Lwowie, przejechany przez sowieckich żołnierzy oraz tablica nagrobna przodków Kazimierza Szostaka z Dobrzynia (poświęcona przodkom rodziny: Szostak, Dorociak i Raszczyszyn).

Całość zbudowanego lapidarium wieńczy pamiątkowa tablica z krzyżem wykutym w granicie o treści „ W tej ziemi spoczywają byli mieszkańcy Prus i Kamienopola zamieszkujący te ziemie od XV wieku do 1945 roku.  Niech spoczywają w spokoju.

Dla upamiętnienia i ocalenia od zapomnienia, wykonano tę kwaterę w której zgromadzono ostatnie ocalałe pomniki z ich mogił.

Kwaterę wykonano z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Kultury Kresowej we Wrocławiu oraz Towarzystwa Miłośników Prus Lwowskich w Brzegu.

Prusy – Jampil 2019 rok

tekst i zdjęcia:

Eugeniusz Szewczuk

Reklama
Materiał wyborczy Komitetu Wyborczego Prawo i Sprawiedliwość
Materiał wyborczy KOALICYJNY KOMITET WYBORCZY KOALICJA OBYWATELSKA