Ginęli jeszcze długo po wojnie w niewyjaśnionych okolicznościach na terenie Polski i ZSRR. „Żołnierze Wyklęci” oddawali to co najcenniejsze – życie za swoją Ojczyznę – za jej wolność i niepodległość. Uczeni uważają, że jeszcze ok. 15000 ciał zamordowanych bestialsko żołnierzy AK leży nieodnalezionych do dzisiejszego dnia. Dla nich wojna nie skończyła się w 45 roku, walczyli o prawdziwie wolną i suwerenną Polskę. Niepodległościowy i antykomunistyczny ruch partyzancki liczył po wojnie jeszcze ok. 180 tys. osób. Czy długo trwał ich opór? Dość powiedzieć, że ostatni członek oporu Józef Fronczak zginął w obławie na Lubelszczyźnie w 1963r.
W PRL-u określono ich mianem zdrajców tworzących reakcyjne podziemie. Dopiero w 1993 r. w czasie wystawy na Uniwersytecie Warszawskim użyto określenia „Żołnierze Wyklęci”. NKWD i bezpieka walczyła z konspiracją różnymi metodami: torturami i obietnicami. Zmuszano żołnierzy do ujawniania współtowarzyszy. Tych wywożono na wschód, więziono i przetrzymywano w obozach pracy.
Od 2011 r. dzień 1 marca został poświęcony żołnierzom zbrojnego antykomunistycznego podziemia. Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” obchodzony jest z godnością i uroczyście. Ulice, ronda, aleje i szkoły przyjęły nazwę „Żołnierzy Wyklętych”, w Ostrołęce istnieje również muzeum poświęcone tym bohaterom. Tradycyjnie 1 marca odbywają się msze, apele, marsze i wykłady poświęcone żołnierzom i dowódcom polskiego podziemia. O bohaterskim rotmistrzu Pileckim pseudonim „Druh”, Danucie Siedzikównie pseudonim „Inka”, Franciszku Niepokólczyckim pseudonim „Franek” czy Auguście Fieldorf pseudonim „Nil” wie już niemal każdy młody człowiek.
To za ich dusze i dusze innych „niezłomnych” odbyła się w Brzegu w kościele p.w. św. Mikołaja uroczysta wspomnieniowa msza św. celebrowana przez ks. proboszcza Zdzisława Pyszkę. We mszy uczestniczyły władze miasta i powiatu reprezentowane przez burmistrza Jerzego Wrębiaka z małżonką, przewodniczącą Rady Miasta Barbarę Mrowiec, Sekretarz Powiatu Genowefę Prorok i pełnomocnika Starosty d/s Kombatantów i Osób Represjonowanych Brygidę Jakubowicz. We mszy uczestniczyli też członkowie Światowego Związku Żołnierzy AK z Brzegu z prezesem Romanem Domańskim, poczty sztandarowe harcerzy oraz przedstawicieli organizacji społecznych i kombatanckich. Wykład okolicznościowy na temat „Żołnierzy Wyklętych” wygłosił członek ŚZŻ AK mgr Witold Krzewicki.
Brygida Jakubowicz
