Referendum jeszcze nie będzie. Projekt wycofano, żeby poprawić błędy w uchwale

Na dzisiejszej sesji radni mieli zdecydować o przeprowadzeniu referendum w sprawie budowy basenu. Referendum miało zawierać pytania o dwie lokalizacje. Mieszkańcy mieli zdecydować, czy kąpielisko ma powstać przy ulicy Wrocławskiej (obiekt całoroczny, rozbudowa basenu krytego także o niecki otwarte), czy przy ulicy Korfantego (obiekt czynny w okresie letnim, trzy otwarte niecki). Na przeszkodzie stanęły jednak błędy formalne i techniczne, jakie zawierał projekt uchwały. W związku z tym projekt został wycofany z obrad. Nowy – zawierający wszystkie poprawki wskazane przez służby prawne burmistrza – ma być zgłoszony w najbliższym czasie.

Projekt uchwały dotyczący przeprowadzenia referendum w sprawie budowy basenu złożony przez radnych otrzymał opinię prawną tuż przed samą sesją (dokładnie 25 minut przed jej rozpoczęciem), która zawierała wiele poprawek oraz sugestii. Mimo tego, że była przygotowywana na wzór poprzednio proponowanego referendum. W związku z tym procedowanie zostało opóźnione, bowiem konieczne stało się wprowadzenie poprawek. Oprócz pewnych kosmetycznych zmian, jak na przykład kształt pieczęci czy wzór nakładki do głosowania, główną sugestią prawników zatrudnionych przez Urząd Miasta w Brzegu była uwaga, że pytania sugerują wybór konkretnej lokalizacji.  Według burmistrza Kostrzewy, opis lokalizacji deprecjonuje inwestycję przy ulicy Korfantego. Jego zdaniem, z jednej strony mamy konkretną inwestycję, a z drugiej strony mamy wyobrażenie bez planów konkretnej inwestycji.

– Nie wiemy, czy będzie nas stać i czy będziemy mogli ją wykonać. – tak podsumowywał zastępca burmistrza, B. Kostrzewa

Przewodnicząca R. Listowska zaapelowała, aby nie wprowadzać mieszkańców w błąd.

– Jeśli zaciągniemy kredyt na Korfantego, nie będziemy mogli wybudować nic na Wrocławskiej. Nie okłamujmy też mieszkańców w innych kwestiach. Basen letni wykorzystywany jest statystycznie 36 dni rocznie, a my proponujemy obiekt całoroczny! Dajemy mieszkańcom podjąć decyzję, czy chcą basen całoroczny czy tylko na okres letni. Informacje dotyczące lokalizacji będą podawane w kampanii referendalnej – odpowiadała Kostrzewie przewodnicząca Listowska

Kuriozalnie odpowiadał jej zastępca Wrębiaka, który stwierdził nawet, że referendum zawiera „… pytanie mieszkańców, jakie mają marzenia…”.

– Nie mówmy mieszkańcom, że możemy wybudować jeden i drugi, bo nie będziemy mieli możliwości zaciągnięcia kredytu – konkludowała przewodnicząca Listowska

Zapytała o opinię dotyczącą możliwości realizacji obu inwestycji skarbnik miasta.  Katarzyna Szczepanik odpowiedziała jej, że przy obecnej sytuacji finansowej Brzegu nie jesteśmy w stanie wybudować obu inwestycji bez zewnętrznych środków.

Radna J. Kulczycka zadała w trakcie dyskusji zasadnicze pytanie: po co chcemy referendum?

– Robimy je po to, aby uzyskać odpowiedź od mieszkańców, gdzie chcą mieć kąpielisko! Po to, aby rozwiązać problem, bo dzieli on mieszkańców. – podkreślała radna Kulczycka.

Z kolei radny Wikieł zauważył, że radni, którzy proponowali poprzednie referendum odmówili jakiejkolwiek współpracy przy obecnej propozycji referendalnej. Zauważył również, że przy poprzedniej propozycji referendalnej prawnicy, mimo podobnych błędów, nie zgłaszali uwag. Następnie rozpoczęła się długa dyskusja na temat „błędów” znalezionych w uchwale. Głównie dotyczyły one kwestii formalnych i technicznych. Na koniec dyskusji radny Grabowiecki złożył wniosek o wycofanie projektu z obrad. Radni przegłosowali ten wniosek i zapowiedzieli zgłoszenie nowego poprawionego projektu w najbliższym czasie. Co ciekawe, w trakcie tej ponad godzinnej dyskusji żaden ze zwolenników poprzedniego referendum, zawierającego tylko lokalizację przy ulicy Korfantego, nie zabrał głosu. Do sprawy będziemy powracać.

Opinia prawna

do projektu uchwały „w sprawie przeprowadzenia referendum w sprawie budowy baseny w Brzegu”

            Do przedłożonego projektu uchwały zgłaszam następujące uwagi formalno-prawne:

1. W pytaniu referendalnym (paragraf 2) warianty zaproponowane mieszkańcom do wyboru nieprawidłowo oznaczono literami „A/” i „B/”. Należy je oznaczyć liczbami porządkowymi „1.” i „2.” (art. 53 ust. 1 pkt 2 ustawy o referendum lokalnym).
2. W ocenie opiniującego pytanie referendum sformułowane w paragrafie 2 winno pozostawać w związku określonym w paragrafie 1 przedmiotem referendum tj. „budowa basenu w Brzegu”. Ponadto pytanie referendalne winno być sformułowane w sposób przejrzysty i komunikatywny. Pomiędzy pytaniami czy też wariantami do wyboru winna być zachowana równowaga. Opis, w tym zastosowane sformułowania, dotyczące poszczególnych wariantów nie powinny sugerować który wariant jest korzystniejszy.
3. W paragrafie 3 w ocenie opiniującego zbędne jest zdanie 2, ten element pouczenia winien znajdować się na karcie do głosowania. Paragraf 3 winien brzmieć: „Wyboru dokonuje się poprzez skreślenie znaku X przy jednym z wariantów.”
4. Karta do głosowania winna spełniać wymogi określone w treści art. 53 ustawy o referendum lokalnym. Opiniujący dostrzega poniżej opisane braki formalne:

– w pytaniu referendalnym warianty zaproponowane do wyboru powinny być oznaczone liczbami porządkowymi „1.” i „2.”; uwaga powyższa odnosi się także do treści pouczenia,

– brak jest na karcie czarnego nadruku nazwy organu, który organizuje referendum tj. Rada Miejska Brzegu obok którego winno znajdować się miejsce na odcisk okrągłej pieczęci obwodowej komisji (art. 53 ust. 4 i 5 ustawy o referendum lokalnym). Nazwa organu organizującego referendum nie może być wpisana w miejsce na pieczęć obwodowej komisji wyborczej,

– opiniujący wskazuje na przykładowe brzmienie pouczenia:

„1. Znajdź wariant, na który chcesz oddać głos.

2. Postaw znak „X” w kratce wyłącznie przy wybranym wariancie.

3. Jeżeli postawisz znak „X” przy obu wariantach lub nie postawisz znaku „X” przy żadnym z wariantów, Twój głos będzie nieważny.

4. Znak „X” to co najmniej dwie linie przecinające się wewnątrz kratki.”

5) Opiniujący wskazuje że zgodnie z art. 53 ust. 3 ust. o referendum lokalnym  karta go głosowania może być zadrukowana tylko po jednej stronie wobec powyższego opiniujący zastrzega, iż prezentowany w załączniku nr 2 wzór nakładki do głosowania sugeruje, iż nakładka jest dwustronna.

6) Biorąc pod uwagę proponowany termin referendum oraz mając na względzie fakt, iż proponowane w kalendarzu czynności n/w terminy zostały skrócone względem granicznych terminów ustawowych  opiniujący poddaje pod rozwagę wnioskodawców i Rady czy realizacja tychże zadań będzie realna i możliwa do wykonania w proponowanych terminach. Poniżej wskazuję na graniczne terminy wynikające z przepisów Kodeksu Wyborczego, zwanego dalej KW, oraz ustawy o referendum lokalnym:

– podanie do publicznej wiadomości w formie obwieszczenia Burmistrza Brzegu oraz zamieszczenie w Biuletynie Informacji Publicznej informacji o numerach i granicach obwodów do głosowania przewidziano w terminie do 20 sierpnia 2021 r. podczas gdy graniczny termin wynikający z ustawy to 27 sierpnia 2021 r. (art. 16 ust. 1 KW w zw. z art. 1 ust. 2 ustawy o referendum lokalnym),

– powołanie przez Radę Miejską Brzegu Miejskiej Komisji ds. referendum w Brzegu przewidziano w terminie do 25 sierpnia 2021 r. podczas gdy graniczny termin ustawowy wynikający z ustawy to 01 września 2021 r. (art. 49 ust. 2 ustawy o referendum lokalnym),

– powołanie przez Miejską Komisję ds. Referendum w Brzegu obwodowych komisji ds. referendum w Brzegu oraz na sporządzenie spisu osób uprawnionych do udziału w referendum przewidziano w terminie do 30 sierpnia 2021 r.  podczas gdy graniczny termin ustawowy wynikający z ustawy to 05 września 2021 r. (art. 49 ust. 4 ustawy o referendum lokalnym i art. 26 § 11 KW w zw. z art. 1 ust. 2 ustawy o referendum lokalnym),

– zgłaszanie Burmistrzowi Brzegu przez osoby niepełnosprawne zamiaru głosowania korespondencyjnego (…) przewidziano w terminie do 6 września 2021 r.  podczas gdy graniczny termin ustawowy wynikający z ustawy to 11 września 2021 r. (art. 53b KW w zw. z art. 1 ust. 2 ustawy o referendum lokalnym ),

– składanie wniosków o dopisanie do spisu osób uprawnionych do udziału w referendum w wybranym przez siebie obwodzie (…) oraz zgłaszanie do Burmistrza Brzegu zamiaru głosowania korespondencyjnego przez wyborców podlegających w dniu głosowania obowiązkowej kwarantannie (…) przewidziano w terminie do 21 września 2021 r. podczas gdy graniczny termin ustawowy wynikający z ustawy to 21 września 2021 r. (art. 28 i 53b KW w zw. z art. 1 ust. 2 ustawy o referendum lokalnym).

Brzeg, dnia 10 sierpnia 2021 r.                                              Agnieszka Dębicka – Krzyśków

                                                                                                    radca prawny