U początków historii II Liceum Ogólnokształcącego stoi Społeczne Towarzystwo Oświatowe, którego członkowie, chcąc wzbogacić możliwości edukacyjne młodzieży, postanowili utworzyć w Brzegu alternatywne LO z programem autorskim opartym na projektach szkół francuskich, niemieckich i amerykańskich.
Szkoła została powołana do życia 1 września 1990 roku. Nie od razu jednak historia II LO związana była z budynkiem, w którym placówka mieści się obecnie. W pierwszym roku jej istnienia zajęcia odbywały się w dawnym Gimnazjum Piastów Śląskich, gdzie udostępniono cztery sale i tyle samo pomieszczeń dodatkowych. Kolejne dwa pomieszczenia wydzierżawił proboszcz parafii Podwyższenia Krzyża Świętego.
Utrudnienia lokalowe udało się pokonać bardzo szybko. Kiedy w 1991 roku Rosjanie opuścili Brzeg, działacze Społecznego Towarzystwa Oświatowego wraz z dyrekcją II LO zwrócili się do władz miasta z prośbą o przekazanie budynku po radzieckiej szkole. 16 lipca 1991 roku otrzymano zgodę na przejęcie gmachu przy ulicy 1 Maja.
Dziewięć lat później, w dziesiątą rocznicę istnienia II Liceum Ogólnokształcącego, szkoła za swojego patrona wybrała Zbigniewa Herberta. Uroczystość nadania imienia została uświetniona obecnością najbliższej rodziny poety w osobach Katarzyny Herbert, Haliny Herbert-Żebrowskiej i Rafała Żebrowskiego. Decyzja o wyborze Zbigniewa Herberta na patrona otworzyła nowy rozdział w życiu II LO, związany ze wstąpieniem do Klubu Herbertowskich Szkół. Coroczne zjazdy szkół w nim stowarzyszonych pogłębiają współpracę w promowaniu talentów humanistycznych i popularyzują wartości zapisane w twórczości wspólnego patrona.
Różnorodne przedsięwzięcia artystyczne, naukowe i sportowe to działania stanowiące o wciąż rosnącej aktywności II LO, które w 2010 roku rozpoczęło trzecie dziesięciolecie istnienia. Mimo że szkoła istnieje stosunkowo krótko, to i tak zdążyła sobie wyrobić miano placówki kształtującej kreatywną młodzież.
Aktualnie szkoła oddaje do dyspozycji uczniów klasy o nachyleniu przedmiotowym: matematyczno-fizycznym (profil akademicki), biologiczno-chemicznym (profil akademicki), humanistyczno-językowym i społeczno-mundurowym z rozszerzonym językiem angielskim.
Dla uczniów chcących wzbogacać swoją wiedzę z przedmiotów ścisłych i biologiczno-chemicznych II Liceum Ogólnokształcące przygotowało klasy o profilach akademickich. Kierunki te pozwalają na rozwijanie zainteresowań uczniów w oparciu o autorski program, opracowany wspólnie z pracownikami naukowymi Uniwersytetu Opolskiego. Zajęcia prowadzą nauczyciele II LO w szkole oraz nauczyciele akademiccy podczas zajęć na Uniwersytecie Opolskim.
Uczniowie z klas matematyczno-fizycznych i biologiczno-chemicznych o profilach akademickich będą mieli ponadto możliwość rozwijania swoich zainteresowań podczas wycieczek przedmiotowych i zajęć laboratoryjnych oraz pracy w realizowanych przez szkołę projektach unijnych.
II Liceum Ogólnokształcące nie zapomina również o humanistach, dla których przygotowane zostały klasy o profilu humanistyczno-językowym. W programie nauczania tych klas znalazł się projekt edukacji filmowej „Nowe Horyzonty Edukacji Filmowej” O gruntowym wykształceniu, jakie gwarantuje ten kierunek, świadczą absolwenci szkoły, wśród których znaleźć można pisarzy, poetów, pasjonatów historii, nauczycieli i wykładowców.
W roku szkolnym 2015/16 II Liceum Ogólnokształcące będzie kontynuowało współpracę ze służbami mundurowymi. Uczniowie z klas społeczno-mundurowych będą mieli okazję rozwijać swoje zainteresowania wojskowe, policyjne i strażackie. Realizować będą na poziomie rozszerzonym język angielski, WOS, edukację dla bezpieczeństwa i geografię. Ponadto, będą uczestniczyć w zajęciach poligonowych i strzelectwa sportowego. Wezmą też udział w zielonej szkole przetrwania i ćwiczeniach z ratownictwa medycznego.
– Klasy mundurowe cieszą się u nas ogromnym zainteresowaniem – mówi Dariusz Byczkowski, dyrektor II LO – Organizujemy spotkania ze strażnikami więziennymi, strażą miejską, policjantami i przedstawicielami nadleśnictwa. Uczniowie mają zajęcia na poligonie i szereg zajęć praktycznych, ponadto chodzą do szkoły w mundurach. To doskonała propozycja dla tych osób, które wiążą swoją przyszłość z pracą w służbach mundurowych. Chętnych jest z roku na rok coraz więcej – dodaje dyrektor.
Warto wspomnieć, że II LO nie jest szkołą przygotowaną tylko dla uczniów mieszkających w Brzegu. Od lat kształci się w niej młodzież z terenu całego powiatu, a nawet spoza jego granic. Dzięki wprowadzonej w tym roku (przez Starostwo Brzeskie i PKS ) „Karcie sieciowej” znacznie poprawiła się komunikacja pomiędzy Brzegiem i mniejszymi miejscowościami. Do II LO z dworca autobusowego i kolejowego można zaś dotrzeć w kilka minut.
