Przed 290 laty w Brzegu powstał pierwszy oficjalny urząd pocztowy, dzięki któremu ówcześni mieszkańcy naszego miasta mogli regularnie pocztę wysyłać i otrzymywać, a dzięki pocztowym dyliżansom mogli także podróżować niemal po całej Europie. Poprzednio przedstawione zostały początki poczty, teraz o jej rozwoju po przejęciu Brzegu przez Królestwo Pruskie.
Fryderyk II król pruski zdawał sobie doskonale sprawę z roli jaką może odegrać poczta w rozwoju jego królestwa. Dał temu wyraz w odezwie wystosowanej z obozu pod Strzelinem 20 lipca 1741 r., w której podkreślał znaczenie poczty dla królestwa i poszczególnych jego obywateli. Zapewne dlatego już 21 sierpnia 1741 r. z Berlina do Wrocławia przybył tajny radca wojenno-pocztowy von Scharden, który swą działalność rozpoczął od reorganizacji poczty na Śląsku. Przedłożył królowi do zaopiniowania nową instrukcję pocztową dotyczącą terenów nowej prowincji. Z instrukcji tej
tolerancyjny król wykreślił tylko jedno zdanie, które mówiło, że urzędnikami pocztowymi jak i poczmistrzami mogą być tylko osoby wyznania ewangelickiego.W bardzo krótkim okresie działalności von Scharden zdołał zorganizować kursy pocztowe do Wiednia, Berlina, Lipska, Warszawy, Torunia, Krakowa, do Czech i na Morawy. Jego następcą został inspektor pocztowy H. Hänel, który instrukcją z 17 listopada 1742 r. został awansowany na radcę dworu i poczty.
W dniu 27 maja 1743 r. wszedł w życie pierwszy regulamin śląskiej poczty, dotyczący poczty osobowej, konnej i posłańców pieszych, oraz z dniem 27 czerwca tego roku regulamin dla ekstra poczty, usługi pocztowej polegającej na dostarczeniu podróżnym za specjalną opłatą koni na zamówienie, a w razie potrzeby także pojazdu. Do uwierzytelnienia opłaty za przewóz pocztą osobową służył specjalnie do tego wydany bilet poczty pasażerskiej oraz specjalne pokwitowanie za usługę z ekstra poczty. Po zakończeniu II wojny śląskiej (1744 do 1745) w dniu 3 października 1746 r. wychodzi nowe zarządzenie pocztowe dla Dolnego i Górnego Śląska, które przyczynia się do szybszej rozbudowy linii i połączeń pocztowych.
Do 1742 r. brzeskim urzędem pocztowym kierował Friederich Krieg, powołany jeszcze przez urzędników cesarskich, a pierwszym pruskim poczmistrzem został w końcu 1742 r. pochodzący z Pomorza Pöhle, wyznania ewangelickiego, który objął to stanowisko w wieku 28 lat, pracując wcześniej na różnych szczeblach pocztowej struktury. Musiał on opłacić wysoką kaucję w wysokości 400 talarów, a jego roczny zarobek wynosił zaledwie 40 talarów. W 1749 r. uruchomiono ponownie regularne połączenie Wrocławia z Wiedniem, które obsługiwała m.in. poczta w Brzegu. Na przełomie 1764 i 1765 r. na Śląsku funkcjonowało 30 urzędów pocztowych. Pod względem uzyskiwanych wpływów urząd w Brzegu znajdował się na piątym miejscu z uzyskiem w wysokości 2147 talarów, z czego ówczesny brzeski poczmistrz Sporn otrzymywał 647 talarów, a roczna kaucja wynosiła 500 talarów. Powodziło mu się raczej dobrze, gdyż w 1767 r. stać go było na nabycie dużej posiadłość w Brygidkach. Po zakończeniu wojen śląskich 11 kwietnia 1766 ogłoszono nowe prawo pocztowe, które król Fryderyk II uzupełnił rozporządzeniem z 18 sierpnia tego samego roku, które miało na celu ujednolicenie poczty w całym królestwie. Szczegółowo opisano w nim zasady postępowania i kary za nieprzestrzeganie rygorów pocztowych. Ujednolicenie standardów pocztowych nastąpiło w Królestwie Pruskim w 1769 r. Nie wszystko funkcjonowało jednak idealnie, bo już lutym 1771 brzeski urząd pocztowy otrzymał ostre zalecenia do wypełniania norm czasowych i jakościowych w działalności pocztowej. W tym czasie poczmistrzem w Brzegu był Johann Christoph von Röthen, który sprawował swój urząd co najmniej do 1781 r. Pocztowa forma komunikacji stawała się coraz bardziej popularna, a w 1784 r. poczta pruska zarobiła ponad milion talarów. Zarabiano nie tylko na przewozie przesyłek pocztowych, ale także towaru i osób. Wiązały się z tym także mniej przyjemne historie, jak opisywany w brzeskich źródłach wypadek dyliżansu pocztowego, który przewoził siedem osób i dużo towaru. W dniu 26 sierpnia 1771 r. uległ on wypadkowi na starym trakcie z Oławy, a czterech pasażerów zginęło przygniecionych ciężkimi kuframi. Wypadek ten upamiętniono postawieniem piaskowcowego obelisku (do dziś nie zachowanego) we wsi Rataje. (cdn)
Romuald Nowak