Legalna praca to nie tylko pewność regularnej wypłaty, ale też gwarancja gromadzenia składek na indywidualnym koncie emerytalnym. Umowa o pracę zapewnia pracownikowi prawo do bezpłatnego leczenia, płatnego zwolnienie lekarskiego oraz odszkodowania i rehabilitacji w razie wypadku przy pracy. Jak wygląda legalność zatrudnienia na Opolszczyźnie?
Wyniki kontroli ZUS i Państwowej Inspekcji Pracy wskazują, że praca bez umowy i bez zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, to ciągle jeden z najbardziej palących problemów polskiego rynku pracy. Brak legalnego zatrudnienia dotyka też cudzoziemców. Na przykład opolski Okręgowy Inspektorat Pracy od początku bieżącego roku do końca października przeprowadził 1442 kontrole legalności zatrudnienia, z tego aż 299 dotyczyło zatrudniania obcokrajowców.
– Zwykle to młodzi ludzie, którzy dopiero wchodzą na rynek pracy, nie mają pojęcia
o tym jak ważne jest podpisanie umowy z pracodawcą albo też świadomie to lekceważą – mówi Sebastian Szczurek, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie opolskim.
– Motywem „dogadania się” z pracodawcą i świadomej rezygnacji z podpisania umowy o pracę jest pokusa wyższego wynagrodzenia. Tyle, że praca „na czarno” to często miesiące, a nawet lata bez ubezpieczenia i składek w ZUS – dodaje Sebastian Szczurek.
Wraz z napływem do Polski obywateli z innych krajów, głównie z Ukrainy, ZUS i Państwowa Inspekcja Pracy zwiększa ilość kontroli inspektorów pracy. Od stycznia 2018r. kontrolerzy w województwie opolskim stwierdzili nielegalne wykonywanie pracy przez 82 cudzoziemców, w tym 66 obywateli Ukrainy. W całym 2017 r. udowodniono „pracę na czarno” 145 cudzoziemcom, z czego 138 Ukraińcom.
Przypomnijmy, że kampania „Pracuję legalnie” trwa od początku 2017 r., jednak ma ona szczególnie wybrzmieć w latach 2018-2019. Akcja kierowana jest do wszystkich zarabiających w tzw. szarej strefie. Ma uświadomić pracującym korzyści z wykonywania pracy legalnej oraz zagrożeń, które wynikają z wykonywania pracy bez umowy. Ma obnażyć i piętnować niedozwolone praktyki stosowane przez tych pracodawców, którzy decydują się na powierzanie pracy z naruszeniem obowiązujących przepisów prawa.
– Chcemy dotrzeć do pracujących w Polsce obcokrajowców, szczególnie pracowników
z Ukrainy, którzy bardzo często pracują bez jakiejkolwiek umowy. Zatrudniani są głównie w budownictwie, przetwórstwie przemysłowym oraz gastronomii, czyli tam gdzie często dochodzi do wypadków. Są zatem szczególnie narażeni na to, że zostaną bez jakiejkolwiek pomocy medycznej i finansowej w razie nieszczęśliwego zdarzenia – tłumaczy rzecznik prasowy opolskiego ZUS.
Jakie korzyści daje legalne zatrudnienie? Pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę korzysta z ochrony zawartej w Kodeksie Pracy, dotyczącej m.in.: minimalnego wynagrodzenia, pracę w godzinach nadliczbowych oraz prawa do urlopu czy płatnego „chorobowego”. W przypadku, gdy ktoś wykonuje pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej, trzeba pamiętać, że mają do niej zastosowanie przepisy Kodeksu Cywilnego, a nie Kodeksu Pracy. To oznacza, że nie ma prawa do urlopu oraz innych uprawnień wynikających z prawa pracy.
ZUS jest partnerem strategicznym kampanii informacyjno-edukacyjnej pn. „Pracuję legalnie” organizowanej przez Państwową Inspekcję Pracy w latach 2017-2019.