Miliarder zainteresował się toaletami, kiedy przestał pracować na stałe w Microsofcie. „Nigdy nie myślałem, że będę tyle wiedział o kupach”. Dzisiaj takie i inne rewelacje z okazji kolejnych świąt nietypowych. Obchodzimy dzisiaj Dzień Sołtysa, Światowy Dzień Sanitarny oraz Światowy Dzień Nerek.
Dzień Sołtysa
Dzień Sołtysa to coroczne polskie święto obchodzone, w większości przypadków na terenie kraju, 11 marca. Lokalnie święto może być obchodzone w innych terminach z datami ważnymi dla lokalnych społeczności na wsiach. Pochodzenie nie jest znane, jednak w ostatnich latach staje się coraz popularniejsze w gminach wiejskich.
Święto to ma na celu okazanie wdzięczności i szacunku sołtysom za ich pracę oraz zwrócenie uwagi społeczeństwa na rolę sołtysa w polskiej wsi. Z okazji tego święta w organizowane są spotkania, biesiady i konkursy, a na wielu oficjalnych stronach internetowych urzędów gminy i miasta składane są przez wójtów i burmistrzów życzenia dla lokalnych sołtysów i radnych rad sołeckich.
Urząd sołtysa w Polsce został utworzony na przełomie XII i XIII wieku, we wsiach lokowanych na prawie niemieckim. Pierwszym sołtysem zostawał zasadźca, który reprezentował interesy feudalnego pana. Sołtys w średniowiecznym systemie prawnym to także wiejski sędzia oraz zasadźca lokujący wieś na prawie niemieckim. Sołtysem mógł być szlachcic, mieszczanin lub najczęściej miejscowy chłop. Gdy pan feudalny lokował wieś bez pomocy zasadźcy, sołectwa nabywali przedstawiciele szlachty lub bogaci mieszczanie.
Od początku XIII do połowy XIV wieku urząd sołtysa był dziedziczony przez najstarszego męskiego potomka. W XIV wieku proponowano, by z sołtysów uczynić odrębną warstwę społeczną. Ich znaczenie społeczne i ekonomiczne było względnie mocne, a bywało częstym zjawisko przenoszenia się sołtysów lub ich dzieci do stanu rycerskiego. Potencjał sołtysów bywał na tyle silny, że ekonomicznie przewyższali czasem drobne rycerstwo. Z tego względu w 1423 roku szlachta wymogła na królu Władysławie Jagielle wydanie Statutu Warckiego, na mocy którego ich ziemie były włączane do folwarków lub dzielone pomiędzy kmieci. W 1563 roku urząd sołtysa zlikwidowano, zastępując ich wójtami.
Po 1918 roku w Polsce funkcjonowały cztery systemy samorządności jako pozostałości polityki państw zaborczych. W 1933 roku została uchwalona ustawa scaleniowa, która doprowadziła do ujednolicenia systemu samorządności w Polsce. W 1934 roku gminy jednostkowe zostały zlikwidowane i włączone w skład gmin zbiorowych, w których jednostkami pomocniczymi stały się sołectwa. Samorząd wiejski był uzupełnieniem samorządu gminnego. Sołtys był wybierany na 3-letnią kadencję i był kontrolowany przez gromadzką komisję rewizyjną.
Współcześnie, od 1990 roku sołtys jest organem wykonawczym jednostki pomocniczej gminy, sołectwa. Zostaje wybrany przez zebranie wiejskie. Jego działalność wspiera rada sołecka. Korzysta z ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszom publicznym. Szczegółowe regulacje uprawnień sołtysa ustalone są w statucie sołectwa uchwalanym przez radę gminy.
Do najważniejszych kompetencji sołtysów zalicza się: reprezentowanie sołectwa na zewnątrz, zwoływanie zebrań wiejskich, realizowanie uchwał rady gminy dotyczących sołectwa, dokonywanie poboru podatków rolnego i leśnego, uczestnictwo w sesjach rady gminy oraz w pracach jej organów bez prawa do głosowania, branie udziału w posiedzeniach komisji rady gminy, jeśli rozpatrywane są sprawy sołectwa.
Wszystkim Sołtysom i Radom Sołeckim z okazji Dnia Sołtysa najszczersze życzenia, wielu sukcesów w życiu zawodowym i osobistym.
Światowy Dzień Sanitarny
Dzisiaj obchodzimy również Światowy Dzień Sanitarny, który ma na celu podkreślenia jak dużą rolę odgrywa w dzisiejszym świecie zapewnienie poprawnych warunków sanitarnych. Obecnie większość ludzi na świecie (4,2 mld) żyje bez dostępu do bezpiecznego systemu sanitarnego, 673 mln mieszkańców globu nadal załatwia swoje potrzeby fizjologiczne na dworze, a trzy miliardy nie mają gdzie umyć rąk.
Nieoczyszczone ludzkie odchody są źródłem bakteriologicznego zanieczyszczenia wód i trafiają do łańcucha pokarmowego kolejnych miliardów ludzi. Szacuje się, że niewłaściwe warunki sanitarne powodują 432 tys. zgonów z powodu biegunki każdego roku. Jednym z celów zrównoważonego rozwoju ONZ jest zapewnienie godziwych warunków sanitarnych i dostępu wody dla wszystkich do 2030 r. Ciągle jednak brakuje na to środków. Ludzie ubodzy i zmarginalizowani często spotykają się z wieloma formami dyskryminacji, próbując uzyskać dostęp do usług sanitarnych i poprawić swoje warunki.
W walkę o poprawę o poprawę warunków sanitarnych na świecie włączył się również Bill Gates. Miliarder zainteresował się toaletami, kiedy przestał pracować na stałe w Microsofcie. „Nigdy nie myślałem, że będę tyle wiedział o kupach”. Zauważył, że z powodu złych warunków sanitarnych co roku na świecie umiera tysiące dzieci. By rozwiązać ten problem, Fundacja Billa i Melindy Gatesów w 2011 roku uruchomiła program „Reinvent the Toilet Challenge”. W ramach tej inicjatywy przekazano dotacje w wysokości 200 mln dol. dla uniwersytetów na całym świecie, które miały opracować toaletę nowej generacji. Takiego systemu przetwarzania odpadów, który nie wymaga podłączenia do typowej sieci kanalizacyjnej i sanitarnej. Systemy powstałe dzięki dotacjom obecnie zamieniają to, co trafia do toalet w nawóz, energię lub wodę z recyklingu w Chinach, Indiach i w Afryce.
Rozwiązanie zaproponowane przez Kalifornia Institute of Technology, które Gates uważa za „super ciekawe”, wykorzystuje reaktor elektrochemiczny, w którym woda i ludzkie odchody rozbijane są na nawóz i wodór, który można następnie przechowywać jako energię w wodorowych ogniwach paliwowych.
Jeśli nie powstaną wydajne alternatywy dla ścieków i oczyszczalni, urbanizacja i wzrost zaludnienia spowodują pogorszenie się problemów. W niektórych miastach ponad połowa objętości ludzkich odchodów przedostaje się do środowiska bez oczyszczenia. Według WHO każdy dolar zainwestowany w systemy sanitarne przynosi około 5,5 dolara zwrotu dla światowej gospodarki.
Światowy Dzień Nerek
W tym roku to 11 marca obchodzony jest Światowy Dzień Nerek, którego celem jest podniesienie wśród ludzi świadomości znaczenia naszych nerek dla zdrowia i życia oraz informowanie o powszechności chorób nefrologicznych.
Światowy Dzień Nerek (World Kidney Day) powstał z inicjatywy Międzynarodowego Towarzystwa Nefrologicznego i Międzynarodowej Federacji Fundacji Nerek i jest obchodzony od 2006 roku, jako doroczna impreza promocyjno-oświatowa polegająca m.in. na przeprowadzaniu badań profilaktycznych nerek, happeningów, publicznych odczytów, konferencji prasowych oraz akcji edukacyjnych, które mają na celu podniesienie wśród ludzi świadomości znaczenia nerek oraz informowanie o tym, że choroby nerek są powszechne i jak można je leczyć. Dzień ten obchodzony jest w drugi czwartek marca.
Świadomość społeczna o niewydolności nerek jest nadal bardzo niska, stąd konieczność jak najszerszego propagowania wczesnego wykrywania ich chorób. Wczesna diagnoza pozwala na wdrożenie odpowiedniej terapii, chroniącej ten tak ważny dla życia narząd.
Szacuje się, że około 4,5 mln Polaków ma chore nerki. Większość nawet się tego nie domyśla. Tylko w tym roku co najmniej 4000 nowych osób rozpocznie stałe leczenie dializami, by ratować swoje życie, co więcej, 95% ludzi z chorymi nerkami umiera przedwcześnie z powodu zbyt późnej bądź niewłaściwej diagnozy. Wiele z tych osób leczy się z powodu nadciśnienia tętniczego, cukrzycy czy niewydolności serca, jednak nikt nie podejrzewa, że przyczyną ich dolegliwości są właśnie choroby nerek, a do diagnozy wystarczą proste i tanie badania moczu na obecność białka oraz badania krwi na oznaczenie poziomu kreatyniny i cukru. Szczególnie zagrożone są osoby z nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą, nadwagą, w których rodzinie ktoś już miał chorobę nerek.
Jak zadbać o nerki?
Przede wszystkim trzeba odpowiednio nawadniać organizm. Nawadniać to znaczy pić wodę. Czysta wodę, tzn. – ok. 1,5-2 litrów dziennie, małymi łyczkami, przez cały dzień. Latem, w czasie upałów – nawet do 3 litrów. Woda poprawia pracę nerek – nerka-filtr pracuje wówczas lepiej. Ciało człowiek w 70 proc. składa się z wody, więc jej picie rozrzedza odpowiednio krew, pozytywnie wpływa na nasze samopoczucie, koncentrację, poprawia kondycje skóry, włosów i paznokci.
Do tego odpowiednia dieta i rezygnację z nadmiaru soli – dzienne spożycie nie powinno przekraczać 5g, a to dokładnie 1 płaska łyżeczka. Należy pamiętać, że sól jest obecna w większości produktów przetworzonych. Zamiast nich w diecie powinno znaleźć się dużo świeżych owoców i warzyw. Oczyszczaniu nerek sprzyja szczególnie spożywanie arbuza, jabłek, owoców jagodowych, pietruszki, pestek dyni czy picie soku z cytryny.