Nowy 2023 rok witać będą ludzie na całym świecie. Niektórzy jego nadejście świętować będą na wielkich balach, inni na nieco skromniejszych uroczystościach, a jeszcze inni na lubianych prywatkach w gronie najbliższych. Mówi się, że nowy rok to nowe szanse i nowe postanowienia. Zanim jednak zabierzecie się do ich realizacji przyjrzyjmy się jakie są tradycje i zwyczaje związane z Sylwestrem i Nowym Rokiem.
Okazuje się, że świętowanie nowego roku 1 stycznia pochodzi od Juliusza Cezara. To właśnie on – w starożytnym Rzymie, ustalił ten dzień dniem oficjalnego rozpoczęcia nowego roku. Nie jest jednak do końca wiadome, czy ów początek hucznie świętowano. W naszym kraju, huczne obchody zakończenia starego i rozpoczęcia nowego roku zaczęły być popularne dopiero w XIX wieku. To właśnie wtedy zorganizowano także pierwsze bale. Najpierw zabawy urządzali bogatsi, a dopiero – po kolejnych latach – tradycja ta dotarła pod strzechy.
Mówi się, że jaki Sylwester – taki cały rok. Stąd też w naszym kraju dbano o to, by biesiada sylwestrowa była bogata – w miarę możliwości. Na stołach pojawiały się pyszne dania – najczęściej mięsne, tłuste. W rejonie Podlasia popularne były prażuchy – danie mączne ze słoniną. W innych rejonach królowały przede wszystkim dania z wieprzowiny. Nie mogło też zabraknąć mocnych alkoholi. Ważne było, by w ostatni dzień roku pełna była także spiżarnia. To gwarantowało urodzaj, brak głodu i bogactwo przez cały kolejny rok. Co ciekawe – zgodnie z tradycją – w Sylwestra nie wolno sprzątać, a już w szczególności zamiatać. Dlaczego? Otóż można wymieść całe szczęście i ściągnąć na siebie biedę w Nowym Roku. Zatem miotły i odkurzacze, w Sylwestra, chowamy głęboko do szafy. Sprzątać – zamiatać można dopiero tuż przed świtem w Nowy Rok – bo właśnie wtedy wymieciemy biedę i zostawimy miejsce dla szczęścia i bogactwa.
Z żartami i psikusami kojarzy się przede wszystkim Prima Aprilis. Okazuje się jednak, że w niektórych rejonach Polski, to Sylwester był nocą różnego rodzaju dowcipów. Znane są przypadki, kiedy to np. wywożono i chowano wozy konne – niektóre źródła donoszą, że najbardziej kreatywni żartownisie, potrafili wynieść wozy na dachy chałup! Zatykano także kominy, malowano na biało szyby chat, rozmontowywano ogrodzenia i płoty. Wszystko z uśmiechem i wszystko dla żartów.
Sylwestrowa noc była także okazją do wróżb. Wierzono, że pierwsze imię męskie usłyszane przez pannę po północy będzie imieniem przyszłego męża. Wróżono także… z kości rzuconych dla psów. Panny rzucały kości psom i właścicielka tej kości, która jako pierwsza została przez psa zjedzona mogła właściwie szykować się do ślubu, bo oznaczało to rychłe zamążpójście.
Co ciekawe, typowo polskie było także wypędzanie starego roku. Jak to robiono? Przede wszystkim hałasem. Popularne było chodzenie po wsi i stukanie drewnianymi kołatkami. Na Kujawach i niektórych częściach Pomorza, strzelano także z bata (z charakterystycznym dźwiękiem strzelającego bicza). W innych regionach uderzano w garnki, puszki – wszystko po to, by stary rok przestraszył się dźwięku, odszedł i zostawił miejsce nowemu.
Jak witają Nowy Rok na Świecie?
Co kraj to obyczaj. To przysłowie ma także odzwierciedlenie w przypadku Sylwestra. Na przykład w Danii o północy zeskakuje się z krzesła. W kraju tym po północy rozbija się także porcelanę i szkło – rzucając w drzwi domów przyjaciół. To ma przynieść szczęście. W Hiszpanii od 1909 wraz z każdym uderzeniem zegara zjada się jedno winogrono.
Wielką, sylwestrową fetę organizuje się w Rio de Janeiro. Miasto znane jest z parad karnawałowych, ale także w Sylwestra organizowane są tam podobne imprezy, w których – zgodnie z szacunkami – uczestniczą każdego roku nawet 2 miliony turystów.
Spokojniej, a właściwie całkowicie cicho jest na Bali. W Nowy Rok obchodzone jest tam święto Nyepi. Tego dnia ludzie chowają się w domach i milczą, by nie przyciągnąć czyhających na nieszczęśników demonów.
W Izraelu Nowy Rok to przede wszystkim święto religijne. Żydzi liczą lata od dnia stworzenia świata, a ich obrzędy i zwyczaje mają charakter upamiętniający dzieło stworzenia.
Co ciekawe, Nowy Rok świętowany jest o różnych godzinach, co wynika z różnych stref czasowych. Jako pierwsi do świętowania przygotowują się mieszkańcy wyspy Kiribati, gdzie północ i Nowy Rok przypada na godzinę 11:00 czasu polskiego. Kiedy Ci już będą wracać do pełni formy po całonocnej zabawie, to nowy rok świętować będą – mieszkańcy, a właściwie zwierzęta wyspy Baker Island (to bezludna wyspa). Tam nowy rok rozpocznie się o godzinie 13:00 (01.01) czasu polskiego. Co ciekawe o tej porze na Kiribati będzie już 2 stycznia (godz. 2:00 w nocy)…
Nowy rok – nowe postanowienia
Wiele osób na Nowy Rok zaplanuje postanowienia. Jak pokazują dane – z ich realizacją nie jest najlepiej, bo dość szybko sobie odpuszczamy. Nie bądźmy jednak dla siebie zbyt srodzy, a nowe postanowienia niech nie będą zbyt rygorystyczne. Aby sobie pomóc warto wrócić do starego zwyczaju i tuż przed północą otworzyć w domu wszystkie okna i drzwi – by wypuścić stare problemy i zrobić miejsce dla pomyślności i sukcesów na nowy rok.
Nie zapominajmy też o życzeniach noworocznych. Zgodnie z tradycją – te miały szczególną moc i podobno – jak żadne inne – spełniały się najczęściej. Życzmy zatem wszystkim swoim bliskim wszystkiego co najlepsze. Dawniej, trochę podobnie jak po kolędzie, po domach chodzili przebierańcy – młodzieniec jako Nowy Rok, starzec – jako Stary Rok, a także chłopcy przebrani za Żydów, Cyganów lub drabów – spotkanie ich na swojej drodze miało gwarantować pomyślność w nowym roku. Co ciekawe, w niektórych częściach kraju 1 stycznia był dniem, w którym odwiedzano z życzeniami swoich sąsiadów. Ważne było, by jako pierwszy do domu przyszedł mężczyzna – co gwarantowało szczęście.
Dziś najpopularniejszym sposobem świętowania Nowego Roku jest udział w balu lub zabawie – z tańcami i suto zastawionym stołem. Niektórzy wezmą udział w domówkach albo spędzą Sylwestra w domu – z najbliższymi. Każda opcja jest dobra. Ważne by tej nocy zapomnieć o troskach, zamknąć stary rok, stary etap i z nadzieją wejść w nowy. Tego Wam życzymy – niech Nowy Rok będzie czasem wszelkiej pomyślności, wolnym od problemów i czasem spełniania i realizacji największych planów. Do siego roku!