W niedzielę 28 stycznia 2024 r. zmarł Ksiądz Prałat Zbigniew Bąkowski. Przez wiele lat był związany z Brzegiem. Był pierwszym proboszczem parafii św. Mikołaja po wojnie. To dzięki niemu powstała nowa świątynia w Brzegu tj. kościół z parafią pw. Miłosierdzia Bożego, której był również pierwszym proboszczem.
Ksiądz Bąkowski urodził się 26 stycznia 1932 Gościeradzu w powiecie bydgoskim. Święcenia kapłańskie przyjął w katedrze wrocławskiej 23 czerwca 1957 r. z rąk księdza biskupa Bolesława Kominka. Następnie pracował jako wikariusz w parafiach wrocławskich, w parafii Podwyższenia Krzyża Świętego (1960-1962) i w parafii w Lewinie Brzeskim (1962-1963). W latach 1963-1967 był administratorem parafii w Żarkach Wielkich z siedzibą w Łęknicy (dekanat Żary). W 1967 r. został ponownie przeniesiony do Brzegu jako tzw. wikariusz eksponowany, to znaczy przeznaczony do pracy w mającej dopiero powstać parafii św. Mikołaja w Brzegu. Wraz z jej powołaniem został jej administratorem, ponieważ ówczesne władze świeckie nie chciały go uznać jako proboszcza. Stało się to dopiero w 1970 r. i urząd ten sprawował do 1991 r. W tym czasie od 1986 do 2000 pełnił jednocześnie funkcję dziekana Dekanatu Brzeg-Południe.
Jego administrowanie parafią złożyło się z utworzeniem 17 października 1966 r. na podstawie Zarządzenia Organizacyjnego Szefa Sztabu Generalnego brzeskiej kleryckiej jednostki – 56 Szkolnego Batalionu Ratownictwa Technicznego (SBRT). Jednostka klerycka w Brzegu była, podobnie jak inne tego rodzaju w Polsce, miejscem odgórnie zaplanowanej próby odwodzenia alumnów od wybranej przez nich drogi życia duchownego. Alumni-klerycy podejmujący w tym okresie służbę wojskową w Brzegu mogli na szczęście liczyć zarówno na swoją grupę, jak i na zorganizowaną pomoc na zewnątrz jednostki, w szczególności na proboszcza Zbigniewa Bąkowskiego i wikarego Bolesława Robaczka. W październiku 1976 r. ks. Zbigniew miał zaszczyt przyjmować na plebanii przy ul. Jana Pawła II księdza kardynała Karola Wojtyłę (późniejszego papieża Jana Pawła II, który w drodze z Wrocławia odwiedził stacjonujących tu 18 kleryków z diecezji krakowskiej. Brzeski batalion „klerycki” zaczęto rozformowywać na podstawie Zarządzenia Organizacyjnego Szefa Sztaby Generalnego z 24 października 1979 r., a zakończono ostatecznie 29 lutego 1980 r. Od tego momentu ksiądz proboszcz Bąkowski wspierał i pomagał organizować w naszym mieście i w parafii regularne spotkania dawnych kleryków, odbywających w brzeskiej jednostce służbę wojskową.
Ksiądz Zbigniew Bąkowski przyczynił się w znaczący sposób do powstania nowoczesnego wystroju kościoła św. Mikołaja. Miał zaszczyt koncelebrować w nim odprawioną po raz pierwszy mszę świętą w języku polskim w dniu 23 lutego 1969 r. i był pierwszym proboszczem nowo utworzonej parafii św. Mikołaja. To ksiądz Bąkowski zabiegał w Kurii Metropolitalnej Wrocławskiej o pozyskanie cyklu obrazów Drogi Krzyżowej z kościoła w Oleśnicy Małej. W efekcie tych starań w 1976 r. biskup Wincenty Urban zdecydował o ich przekazaniu do młodej parafii św. Mikołaja. Ponieważ były one w bardzo złym stanie, poddano je zabiegom konserwatorskim w Pracowni Konserwacji Zabytków Muzeum Archidiecezjalnego we Wrocławiu, a warsztat stolarski Juliana Sandurskiego wykonał ich nowe obramowania. Dzięki staraniom księdza proboszcza do Brzegu trafił też gotycki tryptyk świętej rodziny z Bąkowa z 1500 r. Ksiądz Bąkowski pozyskał także budynek przy obecnej ul. Jana Pawła II, w którym urządził plebanię i salki katechetyczne, w których odbywały się lekcje religii.
Dzięki księdzu Bąkowskiemu gotycką świątynia św. Mikołaja stała się wspaniałym miejscem, gdzie mogli występować wybitni artyści. W pierwszym okresie funkcjonowania wyremontowanego kościoła św. Mikołaja nie wykorzystywano, znanych już znacznie wcześniej, walorów koncertowych tego miejsca. W powojennej historii pierwszy koncert odbył się w tej świątyni, przy wielkim zaangażowaniu księdza Zbigniewa, dopiero 10 października 1975 r., w ramach III Opolskich Dni Oratoryjnych, poświęconych twórczości Jana Sebastiana Bacha. Chór chłopięco-męski Filharmonii Poznańskiej oraz orkiestra Filharmonii Opolskiej pod dyrekcją Stefana Stuligrosza wykonali Wielką Mszę h-moll Bacha. Ożywienie i aktywność koncertową zawdzięczała jednak parafia dwóm pochodzącym z Brzegu zagranicznym znakomitościom artystycznym – wybitnemu dyrygentowi niemieckiemu Kurtowi Masurowi oraz śpiewakowi i organizatorowi Janowi Milunowi.
Ksiądz Zbigniew wspierał intensywnie działania powstałej w 1980 r. „Solidarności”. Kiedy w grudniu 1981 r. ogłoszono stan wojenny wspierał jej podziemne struktury w Brzegu. Zezwolił także brzeżanom na spontaniczne układanie kwietnego krzyża przed południowym wejściem do kościoła św. Mikołaja, a kiedy władze zabroniły tego umożliwił wiernym i mieszkańcom Brzegu na jego układanie wewnątrz świątyni w nawie południowej, przed ołtarzem Matki Boskiej Częstochowskiej.
Z inicjatywy księdza Zbigniewa Bąkowskiego rozpoczęła się budowa nowej świątyni w Brzegu pw. Miłosierdzia Bożego. Zasugerował on kardynałowi Henrykowi Gulbinowiczowi budowę nowego kościoła na terenie południowej części Brzegu, ze względu na rozległość parafii św. Mikołaja i Podwyższenia Krzyża Świętego oraz dużą liczebność wiernych należących do wyżej wymienionych parafii. Ks. Kardynał po dokładnym rozpatrzeniu sprawy i wysłuchaniu różnych opinii, mając na uwadze potrzeby duszpasterskie wiernych, przychylił się do tej propozycji, a ks. Bąkowski podjął starania o uzyskanie pozwolenia na budowę nowego kościoła w Brzegu u władz państwowych, które uzyskał w marcu 1981 r. Realizowano go według projektu architekta Marka Dziekońskiego. Do pracy duszpasterskiej na nowej placówce został skierowany inicjator tego pomysłu ks. Prałat Zbigniew Bąkowski. Dnia 20 listopada 1993 roku został wmurowany kamień węgielny pod budowaną nową świątynię, który został wyjęty z fundamentów Bazyliki św. Piotra i pobłogosławiony przez Ojca Świętego Jana Pawła II w dniu 18 lipca 1984 roku. Dekretem z dnia 27 czerwca 1992 roku Arcybiskup ks. Kard. Henryk Gulbinowicz erygował nową parafię p.w. Miłosierdzia Bożego, wydzielając jej terytorium z parafii św. Mikołaja i Podwyższenia Krzyża Świętego oraz mianował pierwszym proboszczem tejże parafii ks. Prałata Zbigniewa Bąkowskiego, który pełnił tę funkcje do 25 czerwca 2001 roku, kiedy to ze względu na stan zdrowia zrezygnował z pełnionej funkcji.
W dniu 21 listopada 1993 r. ks. Kard. Henryk Gulbinowicz poświęcił plebanię i kościół zostały, co umożliwiło prowadzenie regularnego duszpasterstwa. Uroczysta intronizacja obrazu Miłosierdzia Bożego odbyła się w dniu 6 kwietnia 1997 r.
W dniu 8 lutego 1986 r. ksiądz Zbigniew Bąkowski otrzymał godność Kapelana Honorowego Ojca Świętego czyli tzw. prałata. Ze względu na swoją chorobę zrezygnował w 2001 r. z pełnionej funkcji proboszcza, ale pozostał w Brzegu jako rezydent parafii Miłosierdzia Bożego, którym pozostawał do 2005 r. Od tego roku aż do 2017 był rezydentem w parafii św. Stanisława Biskupa w Skarbimierzu. Od 2018 r. zamieszkał w Domu Księży Emerytów im. Świętego Jana XXIII na Ostrowie Tumskim, przy ulicy Katedralnej we Wrocławiu. Tu mieszkał już wcześniej jego dawny wikary, a później proboszcz parafii Podwyższenia Krzyża Świętego ksiądz Bolesław Robaczek. W 2022 r. ksiądz Zbigniew obchodził uroczyście w kościele parafialnym w Skarbimierzu swoje dwa jubileusze. Najpierw w dniu 29 stycznia jubileusz 90-tych urodzin, a w dniu 19 czerwca jubileusz 65-lecia posługi kapłańskiej. Ksiądz Zbigniew Bąkowski zasnął w Panu w niedzielę 28 stycznia 2024 r. o godzinie 14.00 na plebani parafii św. Stanisława Biskupa w Skarbimierzu..
Romuald Nowak
