W rocznicę napaści radzieckiej na Polskę, która miała miejsce 17 września 1939 roku, obchodzimy Dzień Sybiraka. To upamiętnienie osób zesłanych na Sybir i przypomnienie o ich prawdziwych losach.
Zsyłka na Sybir w Rosji była powszechnym rodzajem kary już przynajmniej w XVI wieku. Miała ona dwa warianty – przymusowego przesiedlenia, albo zsyłki połączonej z katorżniczą pracą bez wynagrodzenia. Pierwsi Polacy pojawili się na Syberii jako jeńcy wojenni w pierwszej połowie XVII wieku, a później systematycznie dołączali kolejni. Powodem było przede wszystkim uczestnictwo w spiskach i powstaniach. Zsyłki miały miejsce także w okresie II wojny światowej, kiedy w ciągu dwóch lat przesiedlono kilka razy więcej Polaków niż w ciągu dwustu lat dominacji Rosji nad Polska. Większa była też śmiertelność wśród zesłanych. W tym okresie Sowieci przeprowadzili 4 akcje deportacyjne – w lutym, kwietniu i czerwcu 1940 roku oraz w maju roku 1941. Szacunki są bardzo rozbieżne, ponieważ wywiezionych mogło zostać od 300 tys. do nawet miliona osób. I na tym się jednak nie skończyło. Kolejne dziesiątki tysięcy Polaków zostały wywiezione w głąb ZSRR po tzw. wyzwoleniu przez Armię Czerwoną w 1944 i w 1945 roku.
Dzisiejsze święto już od 1991 roku organizuje Związek Sybiraków – polska organizacja skupiająca byłych zesłańców. W ramach obchodów od 2004 roku w miejscowości Szymbark na Kaszubach odbywają się spotkania sybiraków z całego świata. Samo miejsce należy do Centrum Edukacji i Promocji Regionu w Szymbarku, gdzie znajduje się m.in.: wybudowany w ok. 1765 roku Dom Sybiraka przywieziony z Syberii; pociąg, którym wywożono Polaków na zsyłkę podczas II wojny światowej i kościół im. św. Rafała Kalinowskiego, w którym można znaleźć wiele pamiątek podarowanych przez sybiraków. Natomiast w 2013 roku Dzień Sybiraka został ustanowiony przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej jako święto państwowe.
